Grote brandnetel, Urtica dioica L., is een tweehuizige plantensoort uit de Brandnetelfamilie ( of Urticaceae). Vanwege het zeer algemene voorkomen en de brandharen die bij aanraking zeer pijnlijk zijn, is dit een van de bekendste plantensoorten in Nederland.

Grote brandnetel is een meerjarige, vaste plant met ronde, kruipende wortelstokken (rhizomen). De planten kunnen tot 2,5 m hoog worden. De stengel is vierkantig en evenals de bladeren bezet met brandharen. De gezaagde bladeren zijn eirond tot driehoekig langwerpig en lijken sterk op de bladeren van de dovenetels. Uit de brandharen komt histamine vrij en onze huid reageert daarop met een allergische reactie in de vorm van rood worden en jeuken. Die jeuk kan overigens met bladeren van de Grote weegbree bestreden worden. Grote weegbree vind je meestal vlak bij Brandnetel in de buurt.

Grote brandnetel is een tweehuizige plantensoort, dat wil zeggen dat er afzonderlijke mannelijke en vrouwelijke planten zijn. Meestal vind je grote groepen van planten met bloemen van hetzelfde geslacht bij elkaar. Dat komt doordat ze onderling vanuit wortelstokken zijn ontstaan en dus eigenlijk één plant vormen. Grote brandnetel is een windbestuiver. De bloeiwijze van de mannelijke en de vrouwelijke plant verschillen bij goede beschouwing duidelijk van elkaar. De mannelijke planten hebben kortere zijtakken en de piepkleine bloemetjes zijn bij rijping geel van kleur. De mannelijke bloemen hebben vier bloemdekblaadjes en vier meeldraden met gele helmhokken. Een verrassend verschijnsel is het plotseling openspringen van de mannelijke bloemen, waarbij de helmhokjes het stuifmeel in een wolk omhoog schieten. Het stuifmeel of pollen van de Grote brandnetel is allergeen; er kunnen dus mensen zijn die hooikoortsachtige verschijnselen hebben tijdens de lange bloeiperiode van de Grote brandnetel.

De bloeiwijzen van de vrouwelijke planten zijn ook een soort pluimen van kleine groene bloemetjes die in de oksels van bladeren staan. Het bloemdek bestaat uit twee korte buitenste bloemdekbladen en twee lange binnenste. Als de bloemen rijp zijn zie je uit de kleine bloemetjes grijze veervormige stempels naar boven steken, die pollen uit de lucht kunnen zeven. De zijtakken van de vrouwelijke planten gaan na de bevruchting enigszins hangen. De bloei is van juni tot laat in de herfst. Als het bovenstandig vruchtbeginsel uitgroeit tot een nootje omsluiten de vier bloemdekbladen als kleppen dit nootje.

Op de planten komen zowel gewone haren als brandharen voor. Grote brandnetel is een belangrijke voedingsbron voor allerlei rupsen van vlinders, die hun eieren op deze plantensoort afzetten. Net als vroeger wordt Grote brandnetel benut om er vezels van te maken, die gebruikt worden om neteldoek te weven.

MM_111227