Pioniergemeenschappen kunnen op allerlei plekken in het landschap tot ontwikkeling komen en kennen navenant een grote verscheidenheid. Een voorwaarde is slechts dat de bodem op een gegeven moment, door natuurlijke processen of door ingrijpen van de mens, kaal is. De aanwezige soorten hebben doorgaans een korte levenscyclus, groeien snel en produceren grote hoeveelheden zaden, zodat nieuwe plekken snel en efficiënt ingenomen kunnen worden.

Tot deze groep behoren zowel door de mens beïnvloede als natuurlijke begroeiingen, uit wel zes verschillende vegetatieklassen. Het brede spectrum omvat plagplekken op veen, tredplantengemeenschappen, pioniergraslanden op rotsrandjes, vloedmerkgemeenschappen, oeverbegroeiingen en ruderale begroeiingen. Een aparte klasse is de bij velen geliefde Dwergbiezen-klasse, waarin allerlei zeldzame miniplantjes hun onderkomen hebben.