Op akkers, in randen van plantsoenen en ook in tuinen zijn vaak vrijwel het hele jaar door de tere groene planten met witte bloemen te zien van de Vogelmuur, Stellaria media. Ze zijn heel gemakkelijk te herkennen aan de ronde stengels waar je één heel duidelijke rij van lange haren aan vindt. Het is een heel algemeen voorkomende plantensoort.
Een klein aantal veel voorkomende plantensoorten vind je het hele jaar door bloeiend. Dat geldt bijvoorbeeld ook voor de Vogelmuur, Stellaria media L. uit de Anjerfamilie of Caryophyllaceae.
De laag blijvende redelijk tere planten kunnen behoorlijke oppervlakken bedekken op de plek waar ze zich als eenjarige plant gevestigd hebben. Ze ontstaan steeds weer opnieuw uit zaad. De stengels en de bloeiwijze takken zijn rond en een gemakkelijk kenmerk dat Vogelmuur onderscheidt van andere plantensoorten uit het geslacht Muur is de ene rij van haren op de stengels van de plant. Verder zijn de bladeren en ook de kelkbladen met haren bezet. De tegenover elkaar staande bladeren zijn langwerpig, elliptisch tot spatelvormig en onderaan de stengels hebben de bladeren een duidelijke steel, terwijl die boven in de plant niet aanwezig is. De bladeren zijn meestal groter dan 7 mm.
De bloemen van Vogelmuur staan heel breed open. De kroonbladen van de Vogelmuur zijn diep gespleten zodat het lijkt of er 10 smalle kroonbladen aanwezig zijn. Deze kroonbladen zijn ten hoogste even groot maar meestal kleiner dan de vijf 3-5 mm grote kelkbladen. Op het bovenstandig vruchtbeginsel vind je 3 stempels en het aantal meeldraden kan variëren van 1 tot 8 maar vaak zijn het er 3. De helmknoppen kleuren eerst rood en rijpen daarna verder. Na bevruchting groeit het vruchtbeginsel uit tot een doosvrucht waaruit de donker roodbruine zaden vrij kunnen komen.
Als de vrucht zich ontwikkelt buigen de bloemstelen terug.
Vogelmuur houdt van open een beetje vochtige voedselrijke en omgewerkt bodem, zoals je die vindt in tuinen, op akkers, in hakvruchtgemeenschappen, in randen van plantsoenen en dergelijke. De bodem van dergelijke standplaatsen is vaak lemig en verslempt.
Als plant die het hele jaar door aanwezig is is het een uitstekende bodembedekker. Zowel de groene delen als de overvloedige aantallen oliehoudende zaden dienen als voedselbron voor onder meer allerlei vogels. Dat is terug te zien in de naam van de plantensoort.
MM_120510
Vogelmuur is een soort die over de hele wereld voorkomt. Het is dan ook een zogenaamde kosmopoliet. Ze is vrijwel overal aan te treffen met uitzondering van woestijngebieden en de poolstreken. In Nederland en België is het een van de meest algemene voorkomende onkruidsoorten. In de Veldgids Plantengemeenschappen van Nederland van Schaminée, J. et al. (2010) wordt de soort dan ook beschreven als een kensoort of zeer belangrijke soort van de
28Aa3 Associatie van Dwergbloem en Hauwmos
30 Klasse der Akkergemeenschappen
31Ab1 Associatie van Kleine brandnetel
41Aa1 Gaffeltand-Jeneverbesstruweel
07Aa3 | Kegelmos-associatie | Pellio-Conocephaletum |
08Aa2 | Associatie van Blauwe waterereprijs en Waterpeper | Polygono-Veronicetum anagallidis-aquaticae |
08Aa3 | Associatie van Groot moerasscherm | Apietum nodiflori |
08Aa4 | Associatie van Stomp vlotgras | Glycerietum plicatae |
08Ab1 | Watertorkruid-associatie | Rorippo-Oenanthetum aquaticae |
08Ba2 | Associatie van Waterscheerling en Hoge cyperzegge | Cicuto-Caricetum pseudocyperi |
08Bb4 | Riet-associatie | Typho-Phragmitetum |
08Bc2 | Associatie van Scherpe zegge | Caricetum gracilis |
08Bd2 | Pluimzegge-associatie | Caricetum paniculatae |
11Aa1 | Associatie van Moeraswolfsklauw en Snavelbies | Lycopodio-Rhynchosporetum |
12Aa1 | Associatie van Engels raaigras en Grote weegbree | Plantagini-Lolietum perennis |
12Aa2 | Associatie van Varkenskers en Schijfkamille | Coronopodo-Matricarietum |
12Aa3 | Associatie van Vetmuur en Zilvermos | Bryo-Saginetum procumbentis |
12Ba1 | Associatie van Geknikte vossenstaart | Ranunculo-Alopecuretum geniculati |
12Ba2 | Associatie van Moeraszoutgras en Fioringras | Triglochino-Agrostietum stoloniferae |
12Ba3 | Associatie van Aardbeiklaver en Fioringras | Trifolio fragiferi-Agrostietum stoloniferae |
12Ba4 | Associatie van Kattedoorn en Zilte zegge | Ononido-Caricetum distantis |
13Aa2 | Associatie van Kandelaartje en Plat beemdgras | Saxifrago tridactylitis-Poetum compressae |
14Aa2 | Duin-Buntgras-associatie | Violo-Corynephoretum |
14Ba1 | Vogelpootjes-associatie | Ornithopodo-Corynephoretum |
14Bb1 | Associatie van Schapegras en Tijm | Festuco-Thymetum serpylli |
14Bb2 | Duin-Struisgras-associatie | Festuco-Galietum veri |
14Bc1 | Associatie van Vetkruid en Tijm | Sedo-Thymetum pulegioidis |
14Bc2 | Associatie van Sikkelklaver en Zachte haver | Medicagini-Avenetum pubescentis |
14Ca1 | Duinsterretjes-associatie | Phleo-Tortuletum ruraliformis |
14Ca2 | Kegelsilene-associatie | Sileno-Tortuletum ruraliformis |
14Ca3 | Associatie van Oranjesteeltje en Langkapselsterretje | Tortello-Bryoerythrophylletum |
14Cb1 | Duin-Paardebloem-associatie | Taraxaco-Galietum veri |
14Cb2 | Associatie van Wondklaver en Nachtsilene | Anthyllido-Silenetum |
16Ab1 | Veldrus-associatie | Crepido-Juncetum acutiflori |
16Ab4 | Associatie van Boterbloemen en Waterkruiskruid | Ranunculo-Senecionetum aquatici |
16Ab5 | Bosbies-associatie | Scirpetum sylvatici |
16Ba1 | Kievitsbloem-associatie | Fritillario-Alopecuretum pratensis |
16Ba2 | Associatie van Grote pimpernel en Weidekervel | Sanguisorbo-Silaetum |
16Bb1 | Glanshaver-associatie | Arrhenatheretum elatioris |
16Bc1 | Kamgrasweide | Lolio-Cynosuretum |
17Aa1 | Associatie van Dauwbraam en Marjolein | Rubo-Origanetum |
17Aa2 | Associatie van Parelzaad en Salomonszegel | Polygonato-Lithospermetum |
18Aa1 | Associatie van Hengel en Gladde witbol | Hyperico pulchri-Melampyretum pratensis |
18Aa2 | Associatie van Boshavikskruid en Gladde witbol | Hieracio-Holcetum mollis |
19Aa1 | Associatie van Liggend walstro en Schapengras | Galio hercynici-Festucetum ovinae |
19Aa3 | Associatie van Maanvaren en Vleugeltjesbloem | Botrychio-Polygaletum |
21Aa1 | Associatie van Klein glaskruid | Asplenio-Parietarietum judaicae |
21Aa2 | Muurbloem-associatie | Asplenio-Cheiranthetum cheiri |
21Ab1 | Muurvaren-associatie | Asplenietum ruto-murario-trichomanis |
21Ab2 | Tongvaren-associatie | Filici-Saginetum |
22Aa1 | Strandmelde-associatie | Atriplicetum littoralis |
23Aa1 | Associatie van Zandhaver en Biestarwegras | Honckenyo-Agropyretum juncei |
23Ab1 | Associatie van Zandhaver en Helm | Elymo-Ammophiletum |
26Aa1 | Associatie van Gewoon kweldergras | Puccinellietum maritimae |
26Ab1 | Associatie van Stomp kweldergras | Puccinellietum distantis |
26Ab3 | Associatie van Bleek kweldergras | Puccinellietum capillaris |
26Ac1 | Associatie van Zilte rus | Juncetum gerardi |
26Ac2 | Associatie van Engels gras en Rood zwenkgras | Armerio-Festucetum litoralis |
26Ac5 | Zeealsem-associatie | Artemisietum maritimae |
26Ac6 | Associatie van Spiesmelde en Strandkweek | Atriplici-Elytrigietum pungentis |
27Aa2 | Associatie van Strandduizendguldenkruid en Krielparnassia | Centaurio-Saginetum |
28Aa1 | Draadgentiaan-associatie | Cicendietum filiformis |
28Aa2 | Associatie van Borstelbies en Moerasmuur | Isolepido-Stellarietum uliginosae |
28Aa3 | Associatie van Dwergbloem en Hauwmos | Centunculo-Anthocerotetum punctati |
28Aa4 | Grondster-associatie | Digitario-Illecebretum |
29Aa1 | Associatie van Waterpeper en Tandzaad | Polygono-Bidentetum |
29Aa2 | Associatie van Goudzuring en Moerasandijvie | Rumicetum maritimi |
29Aa3 | Associatie van Ganzevoet en Beklierde duizendknoop | Chenopodietum rubri |
29Aa4 | Slijkgroen-associatie | Eleocharito acicularis-Limoselletum |
30Aa1 | Stoppelleeuwebek-associatie | Kickxietum spuriae |
30Aa2 | Nachtkoekoeksbloem-associatie | Papaveri-Melandrietum noctiflori |
30Ab1 | Associatie van Grote ereprijs en Witte krodde | Veronico-Lamietum hybridi |
30Ab2 | Tuinbingelkruid-associatie | Mercurialietum annuae |
30Ab3 | Associatie van Korrelganzevoet en Stijve klaverzuring | Chenopodio-Oxalidetum fontanae |
30Ba1 | Korensla-associatie | Sclerantho annui-Arnoseridetum |
30Ba2 | Associatie van Ruige klaproos | Papaveretum argemones |
30Bb1 | Associatie van Gele ganzebloem | Spergulo arvensis-Chrysanthemetum |
30Bb2 | Hanepoot-associatie | Echinochloo-Setarietum |
31Aa1 | Vlieszaad-associatie | Bromo-Corispermetum |
31Aa2 | Associatie van Raketten en Kompassla | Erigeronto-Lactucetum |
31Ab1 | Associatie van Kleine brandnetel | Urtico-Malvetum neglectae |
31Ab2 | Kruipertjes-associatie | Hordeetum murini |
31Ab3 | Associatie van Ballote en andere Netels | Balloto-Arctietum |
31Ba1 | Slangenkruid-associatie | Echio-Verbascetum |
31Ca1 | Honingklaver-associatie | Echio-Melilotetum |
31Ca2 | Kweekdravik-associatie | Bromo inermis-Eryngietum campestris |
31Ca3 | Wormkruid-associatie | Tanaceto-Artemisietum |
32Aa1 | Associatie van Moerasspirea en Echte Valeriaan | Valeriano-Filipenduletum |
32Ba2 | Moerasmelkdistel-associatie | Soncho-Epilobietum hirsuti |
32Ba3 | Associatie van Strandkweek en Echte heemst | Oenantho-Althaeetum |
33Aa1 | Associatie van Fijne kervel en Winterpostelein | Claytonio-Anthriscetum caucalidis |
33Aa2 | Heggedoornzaad-associatie | Torilidetum japonicae |
33Aa3 | Kruisbladwalstro-associatie | Urtico-Cruciatetum laevipedis |
33Aa4 | Associatie van Look-zonder-look en Dolle kervel | Alliario-Chaerophylletum temuli |
33Aa5 | Zevenblad-associatie | Urtico-Aegopodietum |
33Aa6 | Kruidvlier-associatie | Heracleo-Sambucetum ebuli |
34Aa1 | Wilgenroosjes-associatie | Senecioni sylvatici-Epilobietum angustifolii |
35Aa1 | Associatie van Bronskleurige bosbraam | Rubetum grati |
35Aa2 | Associatie van Witte bosbraam | Rubetum silvatici |
36Aa1 | Associatie van Geoorde wilg | Salicetum auritae |
36Aa2 | Associatie van Grauwe wilg | Salicetum cinereae |
37Aa1 | Associatie van Fluweelbraam en Sleedoorn | Pruno-Rubetum vestiti |
37Aa2 | Associatie van Sleedoorn en Slankstekelige braam | Pruno-Rubetum elegantispinosi |
37Ab1 | Associatie van Sleedoorn en Eenstijlige meidoorn | Pruno-Crataegetum |
37Ab2 | Associatie van Hondsroos en Jeneverbes | Roso-Juniperetum |
37Ac1 | Associatie van Duindoorn en Vlier | Hippophao-Sambucetum |
37Ac2 | Associatie van Duindoorn en Liguster | Hippophao-Ligustretum |
37Ac3 | Associatie van Wegedoorn en Eenstijlige meidoorn | Rhamno-Crataegetum |
38Aa1 | Bijvoet-ooibos | Artemisio-Salicetum albae |
38Aa2 | Gele lis-ooibos | Irido-Salicetum albae |
38Aa3 | Bittere veldkers-ooibos | Cardamino amarae-Salicetum albae |
39Aa1 | Moerasvaren-Elzenbroek | Thelypterido-Alnetum |
39Aa2 | Elzenzegge-Elzenbroek | Carici elongatae-Alnetum |
40Aa1 | Dophei-Berkenbroek | Erico-Betuletum pubescentis |
40Aa2 | Zompzegge-Berkenbroek | Carici curtae-Betuletum pubescentis |
41Aa1 | Gaffeltandmos-Jeneverbestruweel | Dicrano-Juniperetum |
41Aa2 | Korstmossen-Dennenbos | Cladonio-Pinetum sylvestris |
41Aa3 | Kussentjesmos-Dennenbos | Leucobryo-Pinetum |
42Aa1 | Berken-Eikenbos | Betulo-Quercetum roboris |
42Aa2 | Beuken-Zomereikenbos | Fago-Quercetum |
42Aa3 | Bochtige smele-Beukenbos | Deschampsio-Fagetum |
42Ab1 | Veldbies-Beukenbos | Luzulo luzuloidis-Fagetum |
43Aa1 | Abelen-Iepenbos | Violo odoratae-Ulmetum |
43Aa2 | Essen-Iepenbos | Fraxino-Ulmetum |
43Aa3 | Meidoorn-Berkenbos | Crataego-Betuletum pubescentis |
43Aa4 | Goudveil-Essenbos | Carici remotae-Fraxinetum |
43Aa5 | Vogelkers-Essenbos | Pruno-Fraxinetum |
43Ab1 | Eiken-Haagbeukenbos | Stellario-Carpinetum |
Vogelmuur is een snelle groeier, die uitbundig bloeit. Daardoor kunnen in een jaar hele generaties van planten ontstaan. De planten kunnen enigszins variabel van uiterlijk zijn. Je kunt soms dan ook planten vinden met twee rijen haren op de stengels en een enkele keer kan de stengel zelfs helemaal behaard zijn. De plant kan ook tijdens de wintermaanden nog groeien, maar dan is het uiterlijk, wat we ook wel habitus noemen, zeer gedrongen, doordat de stengels erg kort blijven. Alleen tijdens strenge vorst stopt de groei, maar zodra de dooi intreedt komt de fysiologie van de plant weer op gang.
De wetenschappelijke naam Stellaria is afgeleid van het latijnse woord voor Stella = Ster; media = midden, immers, de grootte van de kroonbladen houdt het midden tussen die van de diverse Muursoorten.
Meer informatie over de ecologie van Vogelmuur en de relaties met andere organismen en het milieu is te vinden in Weeda, E.J. et al., (1985) Nederlandse oecologische Flora. Wilde planten en hun relaties. Deel 1:185.
Het determineren op wetenschappelijke basis kan gebeuren met behulp van Meijden, R. van der (2005) Heukels' Flora van Nederland, 23ste druk: 285-286. Of met de nieuwe 24ste druk van deze flora: Duistermaat, L. (2020) Heukels' Flora van Nederland: 523.
Een andere determinatie is mogelijk met Heijmans, E., Heinsius, H.W. en Thijsse, Jac.P. (1983) Geïllustreerde flora van Nederland, 22ste druk: 449.
Uitspraak van de wetenschappelijke naam: Stellária média.