Op nattere bodems, soms best flink verdicht, kun je Wolfspoot, Lycopus europeus, aantreffen. Ook vegetatief is deze soort goed herkenbaar door de vorm van de kruisgewijs aan de rechtopstaande, vierkante stengels staande bladeren. In de zomer bloeit de Wolfspoot en dan zie je veel tamelijk kleine bloemen bij elkaar staan in de schijnkransen. De bloemkronen lijken vierdelig en een beetje trompetvormig, maar bij goed toekijken is toch te zien dat het tweezijdig symmetrische bloemen zijn. Het middelste blad van de onderlip heeft een tekening met rode en paarse punten.
Een behoorlijk algemeen voorkomende soort uit de Lipbloemenfamilie, of Lamiaceae, is Wolfspoot, Lycopus europeus L., die op nattere, soms best flink verdichte bodems is aan te treffen. Het is een meerjarige soort die ondergronds reserves opslaat in zijn wortelsysteem.
De in de zomerperiode bloeiende plantensoort is ook vegetatief, dus niet bloeiend, goed herkenbaar. Aan de vierkante, rechtopstaande stengels staan de bladeren kruisgewijs. Bij forse planten, bijvoorbeeld in de oevervegetatie langs plassen en rivierarmen, zijn de stengels vaak ook nog vertakt. De bladvorm is heel specifiek. De omtrek van de bladeren is langwerpig, eivormig. Naar de top van het blad loopt de rand in een spits uit, maar naar de voet zie je vaak dat de onderste helft van het blad steeds meer ingesneden is en zelfs veerspletig kan zijn. De rand van het middendeel van het blad is daarbij getand tot gezaagd. Ook de kleur is opvallend, want de bladeren zijn vaak geelgroen tot lichtgroen van kleur.
In de zomer bloeit de Wolfspoot en dan zie je veel tamelijk kleine bloemen bij elkaar staan in de schijnkransen. De bloemkronen lijken vierdelig en een beetje trompetvormig, maar bij goed toekijken is toch te zien dat het tweezijdig symmetrische bloemen zijn. Het middelste blad van de onderlip heeft een tekening met rode en paarse punten aan de binnenkant, waardoor de hele schijnkrans toch een wat roze aanblik heeft. De kelk met zijn vijf kelktanden is ongeveer even lang als, tot net iets korter dan de bloemkroon. In de bloemkroon vind je twee goed ontwikkelde meeldraden met helmknoppen in plaats van vier, zoals we dat normaal gesproken gewend zijn bij de Lipbloemenfamilie. Wel zijn er nog twee draadvormige organen te vinden, die staminodiën genoemd worden; we beschouwen deze als gereduceerde meeldraden. Na bevruchting groeit het bovenstandig vruchtbeginsel uit tot nootjes. De planten kunnen ook in verdorde toestand nog lang rechtop blijven staan. In de herfst en winter worden ze door de wind heen en weer bewogen en door die beweging worden de nootjes uit de planten geslingerd.
De planten kunnen op geschikte standplaatsen soms wel tot rond een meter hoog worden. Ze zijn te vinden op vochtige plaatsen, in moerasachtige vegetaties en moerasbossen, in de oevervegetatie van wateren, een enkele keer zelfs in het water. Ook op de muren van sluizen is de Wolfspoot wel gevonden. Met bovengrondse uitlopers breidt de plant zich ook vegetatief uit.
MM_131103
Het areaal van de Wolfspoot strekt zich uit over Europa. Maar in de meest noordelijke streken van ons werelddeel ontbreekt de soort. Verder strekt het zich oostwaarts uit tot in het westen en midden van Azië. De plantengemeenschappen waarin de Wolfspoot een belangrijke soort is worden in Schaminée, J. et al. (2010) Veldgids Plantengemeenschappen van Nederland, opgesomd:
08 Rietklasse
08Aa2 Associatie van Blauwe waterereprijs en Waterpeper
08Ba2 Associatie van Waterscheerling en Hoge cyperzegge
08Bb4 Riet-associatie
08Bd2 Pluimzegge-associatie
16Ab3 Associatie van Echte koekoeksbloem en Gevleugeld hertshooi
32Ba2 Moerasmelkdistel-associatie
36Aa2 Associatie van Grauwe wilg
39Aa2 Elzenzegge-Elzenbroek
Wolfspoot komt vaak samen voor met Glidkruid, Watermunt en Moerasandoorn, ook allemaal soorten uit de Lipbloemenfamilie. Verder tref je de soort ook wel aan in vegetaties die eigenlijk van oorsprong op een voedselarm milieu wijzen, zoals heidevennen en hoogveendijken. Zijn verschijnen daar wijst op toevoer van carbonaathoudend water: het is een indicatorsoort. Dit kun je beschouwen als een waarschuwing dat het voedselarme gebied verrijkt dreigt te worden.
Voor meer uitgebreide informatie over de relaties met andere organismen, het milieu en de ecologie van de Wolfspoot verwijzen wij naar Weeda, E.J. et al., (1988) Nederlandse oecologische Flora. Wilde planten en hun relaties. Deel 3: 176-177.
Het determineren op wetenschappelijke basis kan gebeuren met behulp van Meijden, R. van der (2005) Heukels' Flora van Nederland, 23ste druk: 511. Of met de nieuwe 24ste druk van deze flora: Duistermaat, L. (2020) Heukels' Flora van Nederland: 621-622.
Een andere gemakkelijke determinatie is mogelijk met Heijmans, E., Heinsius, H.W. en Thijsse, Jac.P. (1983) Geïllustreerde flora van Nederland, 22ste druk: 913.
Uitspraak (accenten) van de wetenschappelijke naam: Lýcopus europáeus.
