Video Determinatie

Zomprus - Juncus articulatus

Zomprus, Juncus articulatus, is goed te herkennen door de manier waarop de stengels uit de grond komen. Ze komen immers scheef uit de grond en soms zelfs eerst liggend en dan opstijgend. De bloeiwijze heeft de vorm van een open pluim, waarbij de zijtakken schuin omhoog staan. Er is ook altijd wel minstens een tak die vrijwel haaks van de stengel afstaat. Aan de stengel staan naar boven toe drie tot vijf bladeren waaraan aan de buitenkant al te zien is dat er tussenschotten in staan.

Klik op een foto voor kenmerk met uitleg:
Verspreidingskaart
Ecologische parameters

Zomprus, Juncus articulatus L, is een meerjarige soort uit de Russenfamilie, of Juncaceae, die vooral aan te treffen is in natte graslanden en in en aan sloten. Ook in duinvalleien, veenmoerassen en zand- en kleigroeven tref je de soort aan.

Zomprus is een overblijvende plant die losse pollen vormt; de planten hebben kruipende soms korte wortelstokken, waardoor ze moeilijk uit de grond te trekken zijn. De stengels komen meestal schuin uit de bodem tevoorschijn en zijn liggend tot opstijgend. Ze kunnen zelfs onder aan de liggende tot kruipende gedeelten van de stengels wortelen. Indien de planten in het water staan, drijven de stengels soms zelfs op het water. Aan de voet worden de stengels omgeven door enkele bruine bladscheden zonder bladschijf.

Hoger aan de donkergroene grasachtige planten staan drie tot vijf priem- of naaldvormige bladeren. Ze zijn iets breder dan 1 mm en ook rolrond. Aan de buitenkant van de bladeren is al te zien dat ze op regelmatige afstanden tussenschotten hebben.

De bloeiwijze is sterk vertakt en lijkt daardoor op een open pluim. De zijtakken in de pluim staan schuin af tot soms zelfs haaks. Het schutblad is tamelijk kort en onopvallend.

De drietallige, je zou ook bijna kunnen zeggen zestallige, bloemen in de bloeiwijze hebben twee kransen van drie bloemdekbladen, die allemaal vrijwel even lang zijn, zo'n 3 mm. Ze lopen alle zes in een gebogen spits uit met aansluitend een topspitsje. De bloempjes lijken daardoor wel wat op kleine tulpenbloemen, wat goed in beeld gebracht is in de video. Het bovenstandig vruchtbeginsel groeit uit tot een 4 mm lange donkerbruine tot zwarte doosvrucht, die net als de bloemdekbladen uitloopt in een duidelijke spits. De bloemen staan steeds met een aantal bij elkaar in een soort hoofdje.

Zomprus is algemeen in natte duinvalleien, langs en in sloten, op zonnige plaatsen waar de grond in de winter en het voorjaar enigszins, maar ondiep, onderwater staat en waar de grond in de zomer drassig blijft of slechts oppervlakkig uitdroogt.

MM_111203, gewijzigd MM_160604

Hoofdgroep:
Plantenfamilie:
Plantengeslacht:
Rus - Juncus
Plantvorm:
gras
Plantgrootte:
0.20 - 0.60 meter
Bloeiperiode:
Bloemkleur:
bruin
Bloeiwijze:
pluim
Bloemvormen:
drietallig, russenbloem, regelmatig
Bloemtype:
tweeslachtig
Bloembladen:
3 bloemdek (kelkbladen), 3 bloemdek (kroonbladen)
Meeldraden:
6 meeldraden
Vruchtbeginsel:
bovenstandig
Stijlen:
1
Stempels:
3
Vrucht:
doosvrucht
Zaden:
-
Stengel:
gevuld
Schors:
-
Bladstanden:
verspreid, in bundels, in losse pollen
Bladvormen:
lijnvormig, rond, gootvormig
Bladrand:
gaaf
Ondergronds deel:
rhizoom/ wortelstok
Plantengemeenschappen:

Het verspreidingsgebied of areaal van de Zomprus omvat naast Europa het noorden van Azië en Noord-Amerika en dan met name in de gematigde streken. Ook komt de soort tegenwoordig verspreid voor in delen van Afrika, het zuidoosten van Azië en in Australië. Het is een algemene soort in onze contreien, maar je vindt hem nauwelijks in Zuid-Limburg. Schaminée, J. et al. (2010) Veldgids Plantengemeenschappen van Nederland deelt Zomprus in bij de volgende plantengemeenschappen

06Ac4 Associatie van Waterpunge en Oeverkruid

09 Klasse van de Kleine zeggen

12Ba1 Associatie van Geknikte vossenstaart

12Ba2 associatie van Moeraszoutgras en Fioringras

26Ac4 Associatie van Rode bies

27Aa2 Associatie van Strandduizendguldenkruid en Krielprnassia

28Aa1 Draadgentiaan-associatie

28 Aa2 Associatie van Borstelbies en Moerasmuur

De plantensoort 'Zomprus' komt voor in de volgende plantenassociaties:

Zomprus gedraagt zich als een pioniersoort die zich snel en in flinke aantallen kan vestigen op kale grond. Maar als de begroeiing meer gesloten raakt, neemt het aandeel van Zomprus af. In de rand van de poel in het Maasheggenlandschap bij Vortum Mullem, waar de video-opnamen zijn gemaakt, is goed te zien dat de soort in de rand staat waar de begroeiing niet gesloten is.

Nog meer informatie over de ecologie van Zomprus en de relaties met andere organismen en het milieu is te vinden in Weeda, E.J. et al., (2003) Nederlandse oecologische Flora. Wilde planten en hun relaties. Deel 5: 35-36.

Het determineren op wetenschappelijke basis kan gebeuren met behulp van Meijden, R. van der (2005) Heukels' Flora van Nederland, 23ste druk: 134. Of met de nieuwe 24ste druk van deze flora: Duistermaat, L. (2020) Heukels' Flora van Nederland: 200.

Een andere determinatie is mogelijk met Heijmans, E., Heinsius, H.W. en Thijsse, Jac.P. (1983) Geïllustreerde flora van Nederland, 22ste druk: 310.

Uitspraak (accenten) van de wetenschappelijke naam: Júncus articulátus.