Dit is een van de makkelijkst herkenbare Zegge-soorten en wel Ruige zegge of Carex hirta uit de Cypergrassenfamilie. Let op, tussen alle grassengeweld zijn sommige niet-grassoorten maar lastig te vinden. Hebben we echter een goed beeld ervan, dan is deze soort op veel plaatsen te vinden. Waarom zo makkelijk herkenbaar? Naast de typische kenmerken van Cypergrassen, als driekantige stengel en bladeren in drie rijen geplaatst is vrijwel alles aan deze Zegge-soort behaard. De stengel, de bladschede, het blad, maar vooral ook de urntjes dragen haren. Vinden we daarnaast in de vrouwelijke bloemen 3 stempels, dan hebben we onmiskenbaar met deze soort te maken.
Ruige zegge of Carex hirta L. is een van de vele Zegge-soorten uit de familie van de Cypergrassen of Cyperaceae. Deze Zegge-soorten zijn altijd grasachtige planten met éénslachtige bloemen. De plant verspreid zich vegetatief met stevige, wat houtige wortelstokken.
Meest opvallend is de driekantige stengel, die typisch is voor Zeggen en een aantal andere soorten uit deze familie. Grassen hebben nooit driekantige stengels. Ook hebben Zeggen geen opvallende knopen in de bloeistengel, die je wel altijd vindt in de bloeistengels van Grassen.
De halmen of stengels staan rechtop zijn 30-50, zelfs wel eens 100 cm hoog, driekantig met wat afgeronde hoeken. De in drie rijen rondom de stengel verspreid staande bladeren gaan geleidelijk in de schutbladen over, waarbij het schutblad van de onderste vrouwelijke aar even lang is of langer dan de hele halm.
De bladeren zijn enigszins tot sterk behaard, de rand en de naar onder uitstekend middennerf zijn wat ruw. De bladscheden zijn sterker behaard dan het blad, soms dicht wollig behaard.
Twee derde van de stengel wordt ingenomen door de bloeiwijze, deze bestaat meestal uit, van onder naar boven, twee vrouwelijke en twee mannelijke, wat uit elkaar geplaatste aren.
De schutbladen van de vrouwelijke aren zijn duidelijk bladachtig, die van de mannelijke aren priem- tot borstelvormig.
De vrouwelijk aren zijn 3 tot 5 cm, de mannelijke tot 3 cm lang. Zoals bij alle Zegge-soorten bestaan de mannelijke bloemen alleen uit een kafje, ook behaard, waarbinnen drie meeldraden staan geplaatst. Vrouwelijke bloemen bestaan uit een kafje, waarbinnen een zogenaamd urntje, waarbinnen zich het vruchtbeginsel bevind, deze flesvormige urntjes zijn 6-7 mm lang, dicht behaard, en dragen aan de top een lange snavel. Bij Ruige zegge heeft het vruchtbeginsel een stijl met drie stempels.
GB(MM)_130418
Laatste wijziging 130728
In Nederland een van de meest voorkomende zegge-soorten, algemeen voorkomend, hoewel niet altijd onderkend. In dichte ruige grasland- of bermvegetaties niet altijd makkelijk te herkennen. Op droge tot natte, vaker nog op enigszins vochtige bodem. In weilanden, hooiland en grazige bermen, maar vaak ook op paden en speelvelden, in duinvalleien en lichte bossen. In België is de soort op veel plaatsen algemeen, maar zeldzaam in de Ardennen.
Ruige zegge komt in heel Europa voor maar niet in het meest noordelijke deel, in het oosten tot aan de Oeral en Kaukasus. Verder in Noord-Afrika en Klein-Azië.
In Schaminée, J. et al. (2010) Veldgids Plantengemeenschappen van Nederland worden de soort beschreven als kensoort, respectievelijk begeleidende soort van een aantal natte tot vochtige graslanden:
12Ab1 Associatie van Geknikte vossenstaart
16Bc1 Kamgrasweide
Op rivierstranden en oeverwallen kan Ruige zegge een belangrijke plant voor het vastleggen van afgezet materiaal, zoals zand, zijn.
Wil je meer en uitvoerige informatie over deze plant, over de ecologie, de relaties met andere organismen en het milieu van Ruige zegge kijk dan bij Weeda, E.J. et al., (2003) Nederlandse Oecologische Flora. Wilde planten en hun relaties. Deel 5: 302.
Het determineren op wetenschappelijke basis kan gebeuren met behulp van Meijden, R. van der (2005) Heukels' Flora van Nederland, 23ste druk: 152. Of met de nieuwe 24ste druk van deze flora: Duistermaat, L. (2020) Heukels' Flora van Nederland: 162-163.
Een andere gemakkelijke determinatie is mogelijk met Heijmans, E., Heinsius, H.W. en Thijsse, Jac.P. (1983) Geïllustreerde flora van Nederland, 23ste druk: 925.
Uitspraak van de wetenschappelijke naam: Cárex hírta
