Een heel veel voorkomend zoden-vormende gras in gazons, graslanden, sportvelden, weilanden en natuurlijke graslanden is Engels raaigras, Lolium perenne. Het is in bloeiende toestand heel gemakkelijk te herkennen aan de platte aar, waarin de aartjes stevig zitten aangedrukt tegen de as of de spil van de aar. Als je er met twee vingers over heen voelt, voel je weinig of geen weerstand. in tegenstelling tot de aar van de Kweek, waarbij de aartjes een kwart slag gedraaid zitten op de as. In goed onderhouden tuinen, waar het gazon minimaal een maal in de week wordt gemaaid, zul je de aren van Engels raaigras niet vaak vinden: ze worden voordat ze uitgegroeid zijn afgemaaid.
Engels raaigras, Lolium perenne L., is een dichte zoden-vormende, overblijvende soort uit de Grassenfamilie.
Het komt van nature en vooral als voedergewas uitgezaaid in Nederland voor. Omdat het goed bestand is tegen betreding door mens en dier, wordt het ingezaaid in weilanden, sportvelden en speelgazons. Het komt door deze eigenschap ook van nature voor in allerlei tredplantsituaties in bermen, paden, ruigten en ruderale stedelijke omgevingen.
Engels raaigras heeft niet alleen veel scheuten zonder bloeiwijzen, maar kan ook rijkelijk bloeien met platte, smalle aren. De aartjes met vijf tot zeven grasbloemetjes zitten met een kant tegen de as van de bloeiwijze aangedrukt. Daar missen ze het kelkkafje. Je vindt derhalve bij elk aartje slechts een kelkkafje en wel aan de buitenzijde. Alleen het bovenste aartje op de top van de spil heeft twee kelkkafjes. De kroonkafjes zijn zonder kafnaald, wat het gras gemakkelijk te onderscheiden maat van Italiaans raaigras, dat tot een cm lange kafnaalden heeft. De spil van de bloeiwijze is tussen de aartjes zichtbaar als een gladde zigzagvormige as. Als je langs een aar strijkt voelt die vlak aan.
De stengel van Engels raaigras is kaal. Niet geheel rolrond, maar voelt een beetje plat aan. Op de overgang van bladschede (dat is het deel van het blad dat om de steel heen zit) naar de lijnvormige bladschijf staat een vliezig tongetje van 1 mm of iets langer; ook vind je daar oortjes, uitstekende kleine aanhangsels van de bladschijf, die om de stengel heen zitten. Het blad is sterk glanzend aan de onderzijde en glad of licht-ruw aan de bovenzijde.
Als de aren rijpen en de bloemetjes open staan kun je de helmdraden met de helmknoppen naar buiten zien steken. Als deze open gaan en de helmhokken het pollen aan de lucht vrijgeven hebben ze de vorm van een X. Ook zijn dan de veervormige stempels zichtbaar die pollen uit de lucht kunnen vegen. Pollen van Engels raaigras is sterk allergeen en kan bij daarvoor gevoelige mensen hooikoortsachtige verschijnselen veroorzaken.
Nederland ligt in het genencentrum van Engels raaigras. Nederlandse kweekbedrijven hebben talloze rassen voor verschillende toepassing gecreëerd.
MMGB_111204
Hoewel Engels raaigras thans een verspreiding heeft over de hele wereld gaan we ervan uit dat het van nature deel uitmaakt van een aantal plantengemeenschappen zoals deze in Schaminée, J. et al. (2010) Veldgids Plantengemeenschappen van Nederland, worden beschreven bijvoorbeeld in de Weegbree-Klasse, in vochtige en droge graslanden en weides.
05Ca2 | Associatie van Klimopwaterranonkel | Ranunculetum hederacei |
08Aa2 | Associatie van Blauwe waterereprijs en Waterpeper | Polygono-Veronicetum anagallidis-aquaticae |
08Aa3 | Associatie van Groot moerasscherm | Apietum nodiflori |
08Aa4 | Associatie van Stomp vlotgras | Glycerietum plicatae |
08Ab1 | Watertorkruid-associatie | Rorippo-Oenanthetum aquaticae |
08Ba2 | Associatie van Waterscheerling en Hoge cyperzegge | Cicuto-Caricetum pseudocyperi |
08Bc1 | Oeverzegge-associatie | Caricetum ripariae |
09Aa3 | Associatie van Moerasstruisgras en Zompzegge | Carici curtae-Agrostietum caninae |
09Ba5 | Associatie van Bonte paardestaart en Moeraswespenorchis | Equiseto variegati-Salicetum repentis |
12Aa1 | Associatie van Engels raaigras en Grote weegbree | Plantagini-Lolietum perennis |
12Aa2 | Associatie van Varkenskers en Schijfkamille | Coronopodo-Matricarietum |
12Aa3 | Associatie van Vetmuur en Zilvermos | Bryo-Saginetum procumbentis |
12Ba1 | Associatie van Geknikte vossenstaart | Ranunculo-Alopecuretum geniculati |
12Ba2 | Associatie van Moeraszoutgras en Fioringras | Triglochino-Agrostietum stoloniferae |
12Ba3 | Associatie van Aardbeiklaver en Fioringras | Trifolio fragiferi-Agrostietum stoloniferae |
12Ba4 | Associatie van Kattedoorn en Zilte zegge | Ononido-Caricetum distantis |
13Aa1 | Associatie van Tengere veldmuur | Cerastietum pumili |
13Aa2 | Associatie van Kandelaartje en Plat beemdgras | Saxifrago tridactylitis-Poetum compressae |
14Ba1 | Vogelpootjes-associatie | Ornithopodo-Corynephoretum |
14Bb1 | Associatie van Schapegras en Tijm | Festuco-Thymetum serpylli |
14Bb2 | Duin-Struisgras-associatie | Festuco-Galietum veri |
14Bc1 | Associatie van Vetkruid en Tijm | Sedo-Thymetum pulegioidis |
14Bc2 | Associatie van Sikkelklaver en Zachte haver | Medicagini-Avenetum pubescentis |
14Ca2 | Kegelsilene-associatie | Sileno-Tortuletum ruraliformis |
14Cb1 | Duin-Paardebloem-associatie | Taraxaco-Galietum veri |
14Cb2 | Associatie van Wondklaver en Nachtsilene | Anthyllido-Silenetum |
15Aa1 | Kalkgrasland | Gentiano-Koelerietum |
16Aa1 | Blauwgrasland | Cirsio dissecti-Molinietum |
16Ab1 | Veldrus-associatie | Crepido-Juncetum acutiflori |
16Ab2 | Associatie van Harlekijn en Ratelaar | Rhinantho-Orchietum morionis |
16Ab4 | Associatie van Boterbloemen en Waterkruiskruid | Ranunculo-Senecionetum aquatici |
16Ab5 | Bosbies-associatie | Scirpetum sylvatici |
16Ab6 | Associatie van Gewone engelwortel en Moeraszegge | Angelico-Cirsietum oleracei |
16Ba1 | Kievitsbloem-associatie | Fritillario-Alopecuretum pratensis |
16Ba2 | Associatie van Grote pimpernel en Weidekervel | Sanguisorbo-Silaetum |
16Bb1 | Glanshaver-associatie | Arrhenatheretum elatioris |
16Bc1 | Kamgrasweide | Lolio-Cynosuretum |
16Bc2 | Associatie van Ruige weegbree en Aarddistel | Galio-Trifolietum |
17Aa1 | Associatie van Dauwbraam en Marjolein | Rubo-Origanetum |
18Aa1 | Associatie van Hengel en Gladde witbol | Hyperico pulchri-Melampyretum pratensis |
18Aa2 | Associatie van Boshavikskruid en Gladde witbol | Hieracio-Holcetum mollis |
19Aa1 | Associatie van Liggend walstro en Schapengras | Galio hercynici-Festucetum ovinae |
19Aa2 | Associatie van Klokjesgentiaan en Borstelgras | Gentiano pneumonanthes-Nardetum |
19Aa3 | Associatie van Maanvaren en Vleugeltjesbloem | Botrychio-Polygaletum |
21Ab1 | Muurvaren-associatie | Asplenietum ruto-murario-trichomanis |
21Ab2 | Tongvaren-associatie | Filici-Saginetum |
22Aa1 | Strandmelde-associatie | Atriplicetum littoralis |
22Ab1 | Associatie van Loogkruid en Zeeraket | Salsolo-Cakiletum maritimae |
23Aa1 | Associatie van Zandhaver en Biestarwegras | Honckenyo-Agropyretum juncei |
25Aa3 | Schorrenkruid-associatie | Suaedetum maritimae |
26Aa1 | Associatie van Gewoon kweldergras | Puccinellietum maritimae |
26Aa3 | Zoutmelde-associatie | Halimionetum portulacoides |
26Ab1 | Associatie van Stomp kweldergras | Puccinellietum distantis |
26Ab2 | Associatie van Blauw kweldergras | Puccinellietum fasciculatae |
26Ab3 | Associatie van Bleek kweldergras | Puccinellietum capillaris |
26Ab4 | Zeegerst-associatie | Parapholido strigosae-Hordeetum marini |
26Ac1 | Associatie van Zilte rus | Juncetum gerardi |
26Ac2 | Associatie van Engels gras en Rood zwenkgras | Armerio-Festucetum litoralis |
26Ac4 | Associatie van Rode Bies | Blysmetum rufi |
26Ac5 | Zeealsem-associatie | Artemisietum maritimae |
26Ac6 | Associatie van Spiesmelde en Strandkweek | Atriplici-Elytrigietum pungentis |
26Ac7 | Associatie van Zeerus en Zilt torkruid | Oenantho lachenalii-Juncetum maritimi |
27Aa1 | Associatie van Zeevetmuur en Deens lepelblad | Sagino maritimae-Cochlearietum danicae |
27Aa2 | Associatie van Strandduizendguldenkruid en Krielparnassia | Centaurio-Saginetum |
28Aa1 | Draadgentiaan-associatie | Cicendietum filiformis |
28Aa2 | Associatie van Borstelbies en Moerasmuur | Isolepido-Stellarietum uliginosae |
28Aa3 | Associatie van Dwergbloem en Hauwmos | Centunculo-Anthocerotetum punctati |
28Aa4 | Grondster-associatie | Digitario-Illecebretum |
29Aa1 | Associatie van Waterpeper en Tandzaad | Polygono-Bidentetum |
29Aa2 | Associatie van Goudzuring en Moerasandijvie | Rumicetum maritimi |
29Aa3 | Associatie van Ganzevoet en Beklierde duizendknoop | Chenopodietum rubri |
29Aa4 | Slijkgroen-associatie | Eleocharito acicularis-Limoselletum |
30Aa1 | Stoppelleeuwebek-associatie | Kickxietum spuriae |
30Aa2 | Nachtkoekoeksbloem-associatie | Papaveri-Melandrietum noctiflori |
30Ab1 | Associatie van Grote ereprijs en Witte krodde | Veronico-Lamietum hybridi |
30Ab2 | Tuinbingelkruid-associatie | Mercurialietum annuae |
30Ab3 | Associatie van Korrelganzevoet en Stijve klaverzuring | Chenopodio-Oxalidetum fontanae |
30Ba1 | Korensla-associatie | Sclerantho annui-Arnoseridetum |
30Ba2 | Associatie van Ruige klaproos | Papaveretum argemones |
30Bb1 | Associatie van Gele ganzebloem | Spergulo arvensis-Chrysanthemetum |
30Bb2 | Hanepoot-associatie | Echinochloo-Setarietum |
31Aa1 | Vlieszaad-associatie | Bromo-Corispermetum |
31Aa2 | Associatie van Raketten en Kompassla | Erigeronto-Lactucetum |
31Ab1 | Associatie van Kleine brandnetel | Urtico-Malvetum neglectae |
31Ab2 | Kruipertjes-associatie | Hordeetum murini |
31Ab3 | Associatie van Ballote en andere Netels | Balloto-Arctietum |
31Ba1 | Slangenkruid-associatie | Echio-Verbascetum |
31Ca1 | Honingklaver-associatie | Echio-Melilotetum |
31Ca2 | Kweekdravik-associatie | Bromo inermis-Eryngietum campestris |
31Ca3 | Wormkruid-associatie | Tanaceto-Artemisietum |
32Aa1 | Associatie van Moerasspirea en Echte Valeriaan | Valeriano-Filipenduletum |
32Ba1 | Rivierkruiskruid-associatie | Valeriano-Senecionetum fluviatilis |
32Ba2 | Moerasmelkdistel-associatie | Soncho-Epilobietum hirsuti |
32Ba3 | Associatie van Strandkweek en Echte heemst | Oenantho-Althaeetum |
33Aa2 | Heggedoornzaad-associatie | Torilidetum japonicae |
33Aa3 | Kruisbladwalstro-associatie | Urtico-Cruciatetum laevipedis |
33Aa4 | Associatie van Look-zonder-look en Dolle kervel | Alliario-Chaerophylletum temuli |
33Aa5 | Zevenblad-associatie | Urtico-Aegopodietum |
33Aa6 | Kruidvlier-associatie | Heracleo-Sambucetum ebuli |
34Aa1 | Wilgenroosjes-associatie | Senecioni sylvatici-Epilobietum angustifolii |
35Aa1 | Associatie van Bronskleurige bosbraam | Rubetum grati |
37Ab1 | Associatie van Sleedoorn en Eenstijlige meidoorn | Pruno-Crataegetum |
37Ab2 | Associatie van Hondsroos en Jeneverbes | Roso-Juniperetum |
37Ac1 | Associatie van Duindoorn en Vlier | Hippophao-Sambucetum |
37Ac2 | Associatie van Duindoorn en Liguster | Hippophao-Ligustretum |
38Aa1 | Bijvoet-ooibos | Artemisio-Salicetum albae |
38Aa2 | Gele lis-ooibos | Irido-Salicetum albae |
38Aa3 | Bittere veldkers-ooibos | Cardamino amarae-Salicetum albae |
39Aa2 | Elzenzegge-Elzenbroek | Carici elongatae-Alnetum |
42Aa2 | Beuken-Zomereikenbos | Fago-Quercetum |
43Aa1 | Abelen-Iepenbos | Violo odoratae-Ulmetum |
43Aa2 | Essen-Iepenbos | Fraxino-Ulmetum |
43Aa5 | Vogelkers-Essenbos | Pruno-Fraxinetum |
43Ab1 | Eiken-Haagbeukenbos | Stellario-Carpinetum |
Engels raaigras is een uitstekend weidegras en wordt dan ook door de mens overal uitgezaaid waar vee gehouden wordt. Het eerste in Engeland waar het zijn naam aan te danken heeft. Door het veredelingswerk dat kwekers hebben uitgevoerd zijn ook rassen ontwikkeld die voor gazons, speelterreinen, sportvelden en dergelijk geschikt zijn.
Nog meer informatie over de ecologie van Engels raaigras en de relaties met andere organismen en het milieu is te vinden in Weeda, E.J. et al., (2003) Nederlandse oecologische Flora. Wilde planten en hun relaties. Deel 5: 82.
Het determineren op wetenschappelijke basis kan gebeuren met behulp van Meijden, R. van der (2005) Heukels' Flora van Nederland, 23ste druk: 208. Of met de nieuwe 24ste druk van deze flora: Duistermaat, L. (2020) Heukels' Flora van Nederland: 263.
Een andere determinatie is mogelijk met Heijmans, E., Heinsius, H.W. en Thijsse, Jac.P. (1983) Geïllustreerde flora van Nederland, 22ste druk: 299.
Uitspraak wetenschappelijke naam: Lólium perénne