Schildereprijs, Veronica scutellata, is een tamelijk ijle vertakte plant. De bloemen staan in ijle trossen die zijn ingeplant in de oksel van een van de twee tegenoverstaande bladeren aan de stengels. De bladeren zijn vijf maal zo lang als breed en zijn lijn- tot lancetvormig. Ze zitten aan de stengels zonder steel. De bleke bloemen zijn wit tot licht lila en de aderen op de kroonbladen zijn rood tot blauw. De doosvruchten zijn plat en veel groter dan de kelkbladen. Ze zijn dubbel halfrond en de stijl rest staat in de stomphoekige insnijding.
Onder de Ereprijssoorten met een trosvormige bloeiwijze die in het oksel van een stengelblad staat valt Schildereprijs, Veronica scutellata L. uit de Weegbreefamilie op door de brede dubbelhalfronde doosvruchten op.
De stengels zijn liggend tot rechtopstaand, maar de planten worden niet al te hoog en hebben een zeer ijl uiterlijk. Aan de stengels staan de lijnvormige tot lancetvormige bladeren tegenover elkaar. Ze zijn kaal tot soms zeer licht behaard. De beharing is meestal beperkt tot de spil van de bloeiwijze tussen de bloemen. De bladeren lopen uit in een langgerekte spits en zijn zittend aan de stengel geplaatst. Ze zijn vijf maal zo lang als breed. De rand van de bladeren is gaaf tot zwak gezaagd tot getand.
De planten bloeien vanaf eind mei tot in de maand september.
De ijle trossen zijn armbloemig en staan in de oksels van de bovenste stengelbladeren, maar meestal slechts in de oksel van een van tegenoverstaande stengelbladeren. De spil van de bloeiwijze is gebogen. De kleine schutbladeren onder de bloemstelen in de tros zijn sterk afwijkend van de gewone stengelbladeren. Deze schutbladeren zijn korter dan de steel met bloem samen.
De kroonbladen zijn bleek van kleur van wit tot lila en de fijne adering op de kroonbladen kan nu eens blauw dan weer roodachtig van kleur zijn. De kroonbuis is erg kort en lijkt tot een ring beperkt die de bloemkroonbladen verbindt. Na bevruchting groeit het vruchtbeginsel uit tot een platte doosvrucht die opvalt door z'n grootte. Ze is veel groter dan de kelkbladen en bestaat uit twee helften die iets meer dan halfrond zijn, waardoor de rest van de stijl boven in de stomphoekige insnijding staat. De Bosereprijs heeft ook een vrucht die er ongeveer zo uitziet.
Het zijn veenplanten die je ook kunt vinden langs sloten en plassen. De soort wordt echter steeds zeldzamer in onze contreien.
MM_131112
De koele en gematigde zone van het noordelijk halfrond moeten we als het oorspronkelijk areaal beschouwen van Schildereprijs. De soort is door de mens ingevoerd in Argentinië en Nieuw-Zeeland. De soort vertoont in onze contreien een achteruitgang en is in de rivierdalen van de hogere delen sterk aan het afnemen. Een van de voorwaarden voor voorkomen is dat de zandige bodem in de winter enige tijd onder water dient te staan. Die situatie is nog te vinden in de duinvalleien en op zandig-venige ondergrond. Ze staat dan in beekdalen in mosrijke hooilanden.
Schildereprijs wordt in Schaminée, J. et al. (2010) Veldgids Plantengemeenschappen van Nederland, beschreven als een kensoort van de
09Aa3 Associatie van Moerasstruisgras en Zompzegge
Schildereprijs wordt wel gevonden in pas afgegraven of geplagde terreinen in ondiep water of op plekken die in de zomer wel droogvallen maar zeer vochtig blijven. De plant kan zich daar echter niet lang handhaven. Ook in en bij heidevennen, in ijsbaantjes en in en bij greppels in weiden treedt de soort min of meer duurzaam op.
Voor meer uitgebreide informatie over de relaties met andere organismen, het milieu en de ecologie van Schildereprijs verwijzen wij naar Weeda, E.J. et al., (1988) Nederlandse oecologische Flora. Wilde planten en hun relaties. Deel 3: 216-217.
Het determineren op wetenschappelijke basis kan gebeuren met behulp van Meijden, R. van der (2005) Heukels' Flora van Nederland, 23ste druk: 538. Of met de nieuwe 24ste druk van deze flora: Duistermaat, L. (2020) Heukels' Flora van Nederland: 657.
Een andere determinatie is mogelijk met Heijmans, E., Heinsius, H.W. en Thijsse, Jac.P. (1983) Geïllustreerde flora van Nederland, 22ste druk: 873.
Uitspraak (accenten) van de wetenschappelijke naam: Verónica scutelláta.
