Mijn passie voor de Nederlandse Flora begon bijna 55 jaar geleden met een vergelijkend onderzoek naar de vegetatie op de Berghofweide, een kalkgrasland in Zuid-Limburg. Hier is jaren later de basis gelegd voor Flora van Nederland online.
Voorwoord bij de herdruk van de scriptie van F. Boonen en M. Martens uit 1971
Bijna 55 jaar geleden stelde Frits Boonen mij de vraag of ik samen met hem onder leiding van Prof. Victor Westhoff een vegetatiekundig onderzoek wilde doen op de Berghofweide in Zuid-Limburg. Dat was snel beslist en na een aantal gesprekken met Westhoff en Chris van Leeuwen op het toenmalige RIN zijn wij in het voorjaar van 1971 aan het onderzoek begonnen. In maart startten we met het in kaart brengen van de rozetten van de Harlekijn. Met meetlinten zetten we een patroon uit en de rozetten werden één voor één ingemeten en op kaart gezet.
Het werk van ruim een half jaar intensief speuren en inventariseren op de Berghofweide werd door ons in een lijvige doctoraalscriptie aangeboden aan onze directe begeleider prof. Westhoff. We konden onze oren niet geloven toen hij er een 9 voor gaf. Het werk paste in een reeks van onderzoeken door biologiestudenten en zou bijdragen aan het proefschrift van Jo Willems. Met andere woorden het was een onderzoek dat in de toekomst zou bijdragen aan een betere waardering van Kalkgraslandvegetaties in Nederland, meer in het bijzonder in Zuid-Limburg.
Nu ligt er een herdruk van onze scriptie voor. Waarom zal de lezer zeggen. Wel kalkgraslandonderzoek heeft er in de loop van die afgelopen 55 jaar aan bijgedragen dat er een steeds grotere waardering is ontstaan voor dit soort bijzondere vegetaties in een land waar iedere vierkante meter het liefst gebruik wordt voor van alles en nog wat. Begrip voor de waardering van natuur, waar wij als mensen onlosmakelijk mee verbonden zijn, dient noodzakelijkerwijs ook eens vooraan gezet te worden.
Het Elisabeth Strouven Fonds heeft zich ontfermd over de Hoeve Berghof en draagt er in hoge mate aan bij om de natuurlijke landschappen in het Heuvelland tot zijn recht te laten komen. Dat laatste met ondersteuning van de Natuurbeschermingswacht Z.O. Limburg die waakt over de Berghofweide, in eigendom van Staatsbosbeheer, en inmiddels ook over het aanpalende kalkgrasland van Natuurmonumenten.
Deze herdruk en de digitalisering ervan zorgt ervoor dat de gegevens die destijds verzameld zijn niet verloren gaan, integendeel laat het een aanzet zijn voor herhalingsonderzoek nu 55 jaar later om te bezien hoe de Berghofweide zich heeft ontwikkeld en wat onderzoek kan bijdragen aan de verrijking van onze Zuidlimburgse natuur die behoort tot de Natura-2000 gebieden.
Maastricht 22 september 2025, Dr Maurice J.M. Martens.
Hoofdredacteur Flora van Nederland, wilde planten en hun omgeving online