Onder de planten met een hoofdje die niet behoren tot de Composietenfamilie maar er op het eerste gezicht tamelijk veel op lijken, hoort onder meer de Blauwe knoop, Succisa pratensis Moench, uit de Kamperfoeliefamilie. Vroeger werd de Blauwe knoop samen met Beemdkroon, Duifkruid en de Kaardebollen ingedeeld in een aparte familie, namelijk de Kaardebolfamilie.

De meerjarige Blauwe knoop heeft rechtopstaande stengels die uit de kleine wortelstok tevoorschijn komen. Bovenin vertakt de stengel die zacht behaard is. Aan de stengel staan de langwerpige, naar boven toe meer lancetvormige bladeren tegenover elkaar. Ook deze zijn zacht behaard. De rand is gaaf tot licht getand en naar de voet toe versmallen ze tot in de steel. Er zijn geen steunblaadjes op de plaats waar de bladeren aan de stengel gehecht zijn.

Aan het eind van stengel en de zijstengels vind je de hoofdjesachtige bloeiwijzen, die doen denken aan de hoofdjes van de Composieten. Er is een plat, schotelvormig omwindsel, dat bestaat uit smalle lancetvormige blaadjes. Door dit vlakke omwindsel heeft het hoofdje de vorm van een halve bol. Op de bodem van het hoofdje staan de aparte bloemen ingeplant. Elke bloem heeft niet alleen een kroon en een kelk die uit tanden of zelfs borstels bestaat maar ook nog om het onderstandig vruchtbeginsel een zogenaamde buitenkelk of bijzonder omwindsel. Dit is ruw behaard en heeft eironde tot spitse stekelpuntige tanden. De kroon heeft vier vergroeide even grote kroonslippen, waardoor de kroon een buisvorm heeft. De kleur van de kroonslippen is meestal blauw tot blauwpaars, maar kan soms roze tot geelachtig zijn. Er zijn vier meeldraden en een stijl met stempel. Tussen de aparte bloemen staan op de bloemhoofdjesbodem stroschubben. Deze kun je beschouwen als een soort van kleine schutbladeren.

De bloemen produceren nectar waarmee ze onder meer bijen aantrekken die voor de bestuiving en bevruchting zorg dragen. Het onderstandig vruchtbeginsel ontwikkelt zich na bevruchting tot een nootje waarop de vijf priemvormige kelktanden blijven staan. Deze borstelige tanden helpen bij de verspreiding van het zaad doordat ze met de borstelige tanden aan de vacht van dieren kunnen blijven hangen en zo worden meegenomen. Om de vruchtkelk is aanvankelijk ook nog de buitenkelk of het bijzonder omwindsel zichtbaar.

Aangezien de Blauwe knoop tot in september, en vaak nog tot in oktober bloeit, is deze plant van groot belang voor bijen, omdat veel andere soorten dan al uitgebloeid zijn en dus geen nectar meer te bieden hebben.

Blauwe knoop is een soort van enerzijds schrale, vochtige graslanden en anderzijds van onze kalkgrashellingen.

MM_140501