In niet al te sterk bemeste graslanden komen ook veel kruidachtige soorten voor. Gewone rolklaver, Lotus corniculatus, is met zijn opvallende gele vlinderbloemen die in hoofdjes bij elkaar staan zo'n kruidachtige soort die in veel gevarieerde graslanden voor kan komen. Als soort uit de vlinderbloemenfamilie heeft Gewone rolklaver ook wortelknalletjes waarin in symbiose met Rhizobiumbacteriën stikstof uit de lucht wordt gebonden. Gewone rolklaver draagt op die manier bij aan de verbetering van de bodem. Het is dan ook een echte groenbemester.
Gewone rolklaver, Lotus corniculatus L., is een algemene soort uit de Vlinderbloemenfamilie of Fabaceae. Het is een meerjarige soort met een forse penwortel, die niet uitloopt. De beharing, maar ook andere kenmerken zijn nogal variabel, waardoor de soort soms lijkt op andere twee Rolklavers.
De stengels van Gewone rolklaver zijn liggend tot opstijgend, waardoor de plant tot een hoogte van 25 cm kan reiken. De kleur van stengel en bladeren zijn wat blauwachtig groen. De verspreid staande oneven geveerde bladeren zijn vijftallig, waarbij de onderste twee deelblaadjes op de plaats lijken te staan van de steunblaadjes, namelijk onder aan de steel, dicht bij de stengel. Maar er zijn weldegelijk aparte steunblaadjes aanwezig maar die zijn erg klein en vallen nauwelijks op. Zijnerven zijn in de deelblaadjes niet te onderscheiden.
De goudgele bloemen staan in een hoofdjesachtige bloeiwijze bijeen en hebben een drietallig schutblad; dit wordt ook wel het 'draagblad' genoemd. Als de bloemen nog in de knop zijn, zijn ze vaak rood van kleur. De kelktanden van de knoppen zijn naar elkaar toegebogen. Negen meeldraden zijn met elkaar vergroeid, maar de tiende, bovenste meeldraad is vrij. De bloemen produceren nectar en trekken hommels en bijen aan die voor de bestuiving en de bevruchting zorgen. Ze drukken daarbij de kiel van het scheepje naar beneden en de helmknoppen en de stijl kunnen dan tegen de onderbuik wrijven. Het bovenstandig vruchtbeginsel ontwikkelt zich dan tot een rolronde peul. Deze kan bij rijpheid donkerpaarsbruin tot zwart kleuren en springt met twee kleppen open. Naar die rolronde peul zijn de Rolklavers in het Nederlands genoemd.
Gewone rolklaver staat in matig voedselrijke niet natte graslanden in zowel de duinen als in Zuid-Limburg; ze staat op hoger gelegen delen in de uiterwaarden en op licht beweide graslanden en in schrale bermen. Ze kan ook tegen een wat hoger zoutgehalte.
MM_120109
Gewone rolklaver staat in matig voedselrijke niet natte graslanden in zowel de duinen als in Zuid-Limburg; ze staat op hoger gelegen delen in de uiterwaarden en op licht beweide gaslanden en in schrale bermen. Ze kan ook tegen een wat hoger zoutgehalte. Gewone rolklaver is in Nederland en België een algemeen voorkomende soort, maar in de Kempen is de soort vrij zeldzaam. Ook wordt ze veel uitgezaaid, onder meer in bermen.
Plantengemeenschappen waarin Gewone rolklaver een belangrijke soort is, zijn, zoals beschreven in Schaminee, J. et al. (2010) Veldgids Plantengemeenschappen van Nederland de
14Cb1 Duin-Paardebloem-associatie
15Aa1 Kalkgrasland
16Ab2 Associatie van Harlekijn en Ratelaar
16Bc2 Associatie van Ruige weegbree en Aarddistel
19Aa4 Associatie van Betonie en Gevinde kortsteel
Gewone rolklaver is als lid van de vlinderbloemenfamilie in staat om met de in wortelknolletjes in symbiose levende Rhizobium bacteriën stikstof uit de lucht vast te leggen in nitraat. Daardoor draagt de soort bij aan verbetering van de bodemvruchtbaarheid. Het is dan ook een van de soorten die voor zogenaamde groenbemesting wordt uitgezaaid. In beweide graslanden is Gewone rolklaver ook een belangrijke voedselplant voor het vee; ze heeft, net als andere kruiden in gemengde graslanden, een gunstige invloed op de smaakvolheid van de melk.
Uitgebreide informatie over de ecologie en de relaties van de Gewone rolklaver zijn te vinden in Weeda, E.J. et al. (1987) Nederlandse oecologische flora. Wilde planten en hun relaties, deel 2: 149.
De determinatiesleutel op wetenschappelijke basis is te vinden in Meijden, R. van der (2005) Heukels' flora van Nederland, 23ste druk : 373. Of met de nieuwe 24ste druk van deze flora: Duistermaat, L. (2020) Heukels' Flora van Nederland: 355.
Een andere gemakkelijke determinatie is mogelijk met Heijmans, E., Heinsius, H.W. en Thijsse, Jac.P. (1983) Geïllustreerde flora van Nederland, 22ste druk: 768.
Voor een uitgebreide beschrijving van de plantengemeenschappen waarin Gewone rolklaver voorkomt wordt verwezen naar Schaminee, J. et al. (2010) Veldgids Plantengemeenschappen van Nederland.
Uitspraak wetenschappelijke naam: Lótus corniculátus
