Kantig hertshooi - Hypericum maculatum s. obtusiusculum

Kantig hertshooi, Hypericum maculatum subsp. obtusiusculum, is een sterk op Sint-Janskruid gelijkende plantensoort. Maar in tegenstelling tot Sint-Janskruid, dat een ronde stengel met maar twee lijsten heeft, heeft Kantig hertshooi een stengel met vier niet al te hoge maar goed voelbare lijsten erop. Deze zijn goed voelbaar maar niet zo uitgesproken als die van Gevleugeld hertshooi. De bladeren bevatten veel minder olieklieren en zijn daardoor minder 'geperforeerd' dan die van Sint-Janskruid. De bloemen zijn geel van kleur. Als je de bloemknoppen kneust komt er roodpaars sap uit.

Ontdek het nieuwe Flora determineren klik-aan klik-uit.

De vele klieren die je op planten uit de Hertshooifamilie aantreft, hebben deze familie ook wel de naam Guttiferae gegeven. Een redelijk veel voorkomende soort is Kantig hertshooi, Hypericum maculatum subsp. obtusiusculum (Tourlet) Hayek. De wetenschappelijke naam was vroeger ook wel Hypericum dubium Leers.

Kantig hertshooi, Hypericum maculatum subsp. obtusiusculum, uit de Hertshooifamilie of Hypericaceae is nauw verwant aan Gevlekt hertshooi. Beide plantensoorten zijn in feite ondersoorten van Hypericum maculatum. Ze lijken dan ook behoorlijk veel op elkaar.

Aan een kruipende wortelstok van deze meerjarige plantensoort ontwikkelen zich rechtopstaande forse bloeistengels die sterk vertakken. Deze stengels hebben vier lijsten en voelen daardoor vierkant aan. Daaraan dankt de plantensoort zijn Nederlandse naam. De lijsten zijn duidelijk minder uitgesproken dan bij Gevleugeld hertshooi, maar duidelijk genoeg om de plant te onderscheiden van Sint-Janskruid, dat maar twee lijsten aan de ronde stengel heeft. Aan de stengels en vertakkingen zitten de ellipsvormige, langwerpige tot eironde bladeren tegenover elkaar en over een grotere lengte van een stengel zie je dat ze steeds om en om staan, dus kruisgewijs. De bladeren zijn groter dan die van Sint-Janskruid, maar dat is moeilijk in te schatten als je die plant niet bij de hand hebt. Daarom is kijken naar de lijsten het advies. De bladeren zijn lang niet zo sterk 'geperforeerd' als bij Sint-Janskruid, wel hebben ze zwarte klieren aan de rand van de bladeren.
De bloeiwijzestengels staan schuin opzij omhoog in de oksels van bladeren; de hoek waaronder ze staan ten opzichte van de hoofdstengel is ongeveer 50 graden. Dat is een grotere hoek dan we bij Gevlekt hertshooi aantreffen, die bedraagt 30 graden en is derhalve vrij scherp. De kroonbladen zijn goudgeel en hebben zwarte lengtestrepen en op de rand wat zwarte punten. De kelkbladen hebben eveneens zwarte punten en een top die stomp is en wat getand. Ter onderscheiding met Gevlekt hertshooi geldt dat de kelkbladen van Kantig herthooi meer dan tweemaal zo lang als breed zijn, terwijl die van gevlekt hertshooi minder dan tweemaal zo lang als breed zijn.
MM_210113

Hoofdgroep:
Geranium- en Vioolachtigen
Plantenfamilie:
Hertshooifamilie - Hypericaceae
Plantengeslacht:
Hertshooi - Hypericum
Plantvorm:
kruid
Plantgrootte:
0.20 - 0.80 meter
Bloeiperiode:
Juni - September
Bloemkleur:
geel
Bloeiwijze:
tuil
Bloemvorm:
regelmatig
Bloemtype:
tweeslachtig
Bloembladen:
5 kroonbladen, 5 kelkbladen
Meeldraden:
20 in bundels
Vruchtbeginsel:
bovenstandig
Stijlen:
3
Stempels:
3
Vrucht:
doosvrucht
Zaden:
-
Stengels:
rechtopstaand, met lijsten
Schors:
-
Bladstand:
tegenoverstaand en kruisgewijs
Bladvormen:
elliptisch, eirond, langwerpig
Bladrand:
gaaf
Ondergronds deel:
hoofd- en bijwortels
Plantengemeenschappen:
Bron, Moeras, Pionier, Grasland, Zoom, Ruderaal, Ruigte, Struweel, Loofbossen

Het areaal of verspreidingsgebied van Kantig hertshooi omvat het noorden, westen en midden van Europa en het aansluitende westen van Siberië. Aangezien het een zeer vormenrijke soort is, zijn er wel ondersoorten gecreëerd, waaronder zowel de ondersoort obtusiusculum als maculatum. Maar de juiste verspreiding en verdeling is niet goed in kaart gebracht. In onze contreien komt vooral de hier beschreven ondersoort 'obtusiusculum' voor. En wel in het oosten, midden en zuiden van Nederland en in de aansluitende vergelijkbare gebieden in België. In de kuststreken van Nederland komt de plantensoort maar sporadisch voor. De andere ondersoort 'maculatum' is een paar keer aangetroffen, maar het voorkomen is zeer beperkt.

De plantensoort 'Kantig hertshooi' komt voor in de volgende plantenassociaties:

Net als bij Sint-Janskruid komt er roodpaars sap tevoorschijn uit de bloemknoppen als je deze fijnwrijft. Dit weerd in vroeger dagen in verband gebracht met de bloeddruppels van Christus, hangend aan het kruis op Golgotha.

Uitgebreidere informatie over de ecologie van Kantig hertshooi en de relaties van deze soort met andere organismen en het milieu kunnen gevonden worden in Weeda, E.J. et al., (1987) Nederlandse oecologische Flora. Wilde planten en hun relaties. Deel 2: 193-194.

Het determineren op wetenschappelijke basis kan gebeuren met behulp van Meijden, R. van der (2005) Heukels' Flora van Nederland, 23ste druk: 351. Of met de nieuwste druk van deze flora: Duistermaat, L (2020) Heukels' Flora van Nederland, 24ste druk: 421.

Een andere determinatie is mogelijk met Heijmans, E., Heinsius, H.W. en Thijsse, Jac.P. (1983) Geïllustreerde flora van Nederland, 22ste druk: 559. Deze flora vat de twee ondersoorten Gevlekte en Kantig hertshooi samen als één soort Hypericum maculatum Crantz, Kantig hertshooi.

Uitspraak (accenten) van de wetenschappelijke naam: Hypéricum maculátum obtusiúsculum.

Terug