Esdoorns vormen een groep belangrijke bomen die zowel in onze natuurlijke loofbossen, maar ook in steden geliefd zijn als park- en straatboom. Veldesdoorn, of Spaanse aak, Acer campestre, kun je veel in de stad aantreffen. Hij wordt erg graag gebruikt als bosschage op verkeerspleinen of als afscheiding tussen rijbanen. Dan wordt de soort bij voorkeur in de vorm van hagen geknipt of gesnoeid. Door het voortdurend snoeien komen deze planten niet tot bloei. Als struik of boom vind je de Spaanse aak in onze struwelen en loofbossen. De gevleugelde vruchten zijn gemakkelijk te herkennen: ze staan keurig twee aan twee in elkaars verlengde, zoals je op de video kunt zien.
Spaanse aak, ook wel in het Nederlands Veldesdoorn, Acer campestre L., is een struik of boom uit de Zeepboomfamilie. Vaak vinden we de Spaanse aak als struik en zelfs als haag gesnoeid. Hij groeit heel langzaam, kan tot 18 m hoog worden en meer dan driehonderd jaar oud. Het is de enige Esdoorn die van nature in Nederland voorkomt.
Het hout van de Spaanse aak is lichtbruin en de lichtgroene bladeren zijn veel kleiner dan die van de Gewone en Noorse esdoorn. Ze zijn gespleten in drie of vijf slippen, die gegolfd tot gelobd zijn. De bladeren zijn van onderen behaard en als je de steel doorbreekt komt er wit melksap uit, net als bij de Noorse esdoorn.
De groenige bloemen verschijnen tegelijk met de bladeren of iets erna. Ze staan in rechtopstaande tuilen. De meeldraden zijn op de discus ingeplant. De bloemen zijn in beginsel tweeslachtig aangelegd, maar ontwikkelen zich tot functioneel of mannelijke bloemen of vrouwelijke bloemen. Bij de laatstgenoemden ontwikkelen uit het u-vormig vruchtbeginsel twee gevleugelde vruchten die in het verlengde van elkaar uitstaan. Met de vleugel kunnen ze als propellers naar beneden vallen en op enige afstand van de moederplant de grond bereiken.
In de herfst kleuren de bladeren goudgeel tot roodachtig. Dat laatste valt vooral op in Zuid-Limburg. De soort houdt van vochtig tot droge kalkhoudende grond in heggen en loofbossen, maar ook in beek- en rivierdalen. Ze staat graag op hellingen en in de duinen, maar wordt ook veel aangeplant.
MM_120109
Laatste wijziging 130730
De Spaanse aak of Veldesdoorn wordt in onze contreien veel aangeplant als haag of heg. De soort is verder vrij algemeen in het rivierengebied en Zuid-Limburg en in België in het gebied van de Maas en de zuidelijke Ardennen. Ook in Brabant is de Spaanse aak vrij algemeen, maar buiten genoemde gebieden is hij meestal aangeplant. Je vindt Spaanse aak buiten de stedelijke gebieden aan bosranden en in bossen. De standplaats is vochtige tot droge, voedselrijke en liefst kalkhoudende bodem.
Spaanse aak heeft op de takken en verhoutende twijgen opvallende lijsten.
Meer wetenswaardigheden over de Veldesdoorn of Spaanse aak kunnen gevonden worden in Weeda, E.J. et al., (1988) Nederlandse oecologische Flora. Wilde planten en hun relaties. Deel 3: 23.
Het determineren op wetenschappelijke basis kan gebeuren met behulp van Meijden, R. van der (2005) Heukels' Flora van Nederland, 23ste druk: 447. Of met de nieuwe 24ste druk van deze flora: Duistermaat, L. (2020) Heukels' Flora van Nederland: 455.
Een andere determinatie is mogelijk met Heijmans, E., Heinsius, H.W. en Thijsse, Jac.P. (1983) Geïllustreerde flora van Nederland, 22ste druk: 605-606.
Uitspraak van de wetenschappelijke naam: Acer campéstre