Een in ondiep water, dat 's zomers geregeld droogvalt, drijvende plant uit de schermbloemenfamilie is Ondergedoken moerasscherm, Helosciadium inundatum. De plant heeft twee typen bladeren, onder water zie je meervoudig geveerde bladeren met heel dunne slippen aan de op de knopen wortelende stengels en aan de top van de stengels waar ze iets omhoog buigen tot aan of net boven het wateroppervlak zie je oneven geveerde vlakke bladeren met drie lobben. Bloeiend zie je in de oksels van die laatste bladeren twee schermpjes met kleine witte bloemen en de elliptische splitvruchten.
Een steeds zeldzamer wordende waterplant die als bedreigd op de Rode lijst staat is Ondergedoken moerasscherm, Helosciadium inundatum (L.) W.D.J.Koch, uit de Schermbloemenfamilie of Apiaceae.
De meerjarige planten zweven in het ondiepe water of ze kruipen met hun stengel door de modderige onderwaterbodem, hetgeen ook het geval is tijdens het, soms wat langer maar meestal kortstondig droogvallen van de groeiplaats van Ondergedoken moerasscherm. Deze groeiplaatsen zijn sloten en plassen in heide en duinen.
De planten vallen op doordat ze twee typen bladeren hebben. Onder water hebben ze zogenaamde ondergedoken bladeren die meervoudig geveerd zijn, meestal twee- tot drievoudig. Ze zijn in heel fijne lijnvormige slippen opgedeeld en staan op knopen van de liggende of soms zwevende stengel die op die knopen ook een wortelstelsel maakt. De bladeren hebben een schedevormige bladsteel. Aan het wateroppervlak en er ook wel een beetje boven zijn de bladeren enkel geveerd en vaak met drie deelblaadjes die vlak zijn. Ook die bladeren hebben een schede als bladsteel. De vlakke deelblaadjes zijn weer ingesneden, waardoor ze drie lobben hebben. Ze zijn daarnaast ook nog wigvormig.
De bloeiwijze is een eenvoudig scherm dat meestal maar twee stralen heeft. Omwindselblaadjes ontbreken. De kroonbladen zijn wit van kleur. Na bevruchting ontstaat uit het onderstandig vruchtbeginsel een in verhouding tot de bloemen relatief grote, elliptische splitvrucht van hoogstens 3 mm met duidelijke ribben.
MM_211126
Ondergedoken moerasscherm is een soort van het Atlantisch deel van Europa tot in Schotland en Zuid-Zweden. Ook het noorden van Afrika, met name Marokko, hoort tot het oorspronkelijk areaal. In onze contreien tref je Ondergedoken moerasscherm aan in veenplassen, heidevennen, die soms in de zomer gedeeltelijk droogvallen. De bodem is zandig, lemig of venig maar bevat weinig fosfaat en carbonaat. De pH moet ongeveer neutraal zijn. Soms vind je de soort in wat zurig water waar een carbonaatrijk beekje in het zurige water stroomt. Ook carbonaatrijk kwelwater kan als zodanig positief werken.
De wetenschappelijke naam was tot voor kort Apium inundatum, maar tegenwoordig wordt weer de vroeger in gebruik zijnde wetenschappelijke naam Helosciadium gebezigd. Dit hangt samen met het feit dat de wetenschappelijke verwantschap tussen de soorten die vroeger tot het geslacht Apium werden gerekend niet heel duidelijk is. Zelfs op grond van anatomische kenmerken was duidelijk dat de verwantschap onduidelijk is. Derhalve is in de nieuwste (24ste) druk van de Heukels'flora het geslacht Apium weer opgedeeld in twee geslachten Helosciadium en Apium. Alleen de Selderij wordt nu nog als Apium aangeduid.
Uitgebreidere informatie over de ecologie van Ondergedoken moerasscherm en de relaties van deze soort met andere organismen en het milieu kunnen gevonden worden in Weeda, E.J. et al., (1987) Nederlandse oecologische Flora. Wilde planten en hun relaties. Deel 2: 272-273, waar de soort Apium inundatum heet.
Het determineren op wetenschappelijke basis kan gebeuren met behulp van Meijden, R. van der (2005) Heukels' Flora van Nederland, 23ste druk: 564. In deze flora is de wetenschappelijke naam Apium inundatum gebruikt. Of met de nieuwste druk van deze flora: Duistermaat, L (2020) Heukels'flora van Nederland, 24ste druk: 755. In deze flora wordt de vroeger in gebruik zijnde wetenschappelijke naam Helosciadium inundatum opnieuw gebruikt.
Een andere determinatie is mogelijk met Heijmans, E., Heinsius, H.W. en Thijsse, Jac.P. (1983) Geïllustreerde flora van Nederland, 22ste druk: 641, waar de wetenschappelijke naam Apium inundatum luidt; in de 17de druk (1951) werd de naam Helosciádium inundátum gebruikt.
Uitspraak (accenten) van de wetenschappelijke naam: Helosciádium inundátum.