De boven water uitstekende 'sparretjes' van Lidsteng, Hippuris vulgaris, zijn gemakkelijk te herkennen. Ze bestaan uit buisvormige stengels die ontspruiten aan de wortelstokken die in de onderwaterbodem zich ook kunnen verspreiden. De 'sparretjes' kunnen tot een flinke hoogte boven het wateroppervlak uitsteken. Aan de stengels staan de lijnvormige bladeren in kransen. Ze hebben een duidelijke nerf. Tijdens de tweede helft van de lente en de zomer ontwikkelen zich in de oksels van de bladeren kleine nogal onopvallende, groene bloemen.
De als een soort kleine sparreboompjes boven het water uitstekende delen van Lidsteng, Hippuris vulgaris L., uit de Weegbreefamilie, kom je op veel plekken tegen in onze open wateren.
De planten wortelen in de onderwaterbodem en hebben lange buisvormige stengels, die rechtop staan en een flink aantal cm boven het water kunnen uitsteken. De stengels zijn buisvormig en van binnen hol.
De stengels zijn dicht bezet met kransen van lijnvormige bladeren. Er kunnen wel 6 tot 14 bladeren in een krans staan. Naar boven toe worden de bladeren wat kleiner, hetgeen het sparachtig uiterlijk van het boven water uitstekende gedeelte van de plant versterkt. De lijnvormige bladeren zijn tot zo'n twee cm lang en hebben een duidelijke nerf.
De planten ontwikkelen in de loop van de lente in de bovenwater uitstekende delen alleenstaande kleine groenkleurige bloemen in de oksels van de lijnvormige bladeren. De eenvoudige bloemen bestaan uit een paar schubjes of richeltje, dat te beschouwen is als een kelk en dat op het onderstandig vruchtbeginsel staat. Op het vruchtbeginsel ontwikkelt zich eerst de stijl, die er enigszins veervormig uitziet zoals we dat bij de grassen zien. Als de stijl met stempel na bestuiving verwelkt is, komt de ene meeldraad tot ontwikkeling. Het pollen of stuifmeel wordt door de wind verspreid. Een bloemkroon ontbreekt. De steenvrucht zinkt naar de bodem. In het water verrot de wand van de steenvrucht waardoor het zaad vrijkomt. Dit wordt door vogels verspreid met modder die aan de poten blijft hangen, maar het is aannemelijk dat de steenvruchten ook gegeten worden door vogels. Na passage door het darmkanaal komen dan de zaden weer in het milieu.
Naast deze tweeslachtige bloemen komen ook eenslachtige vrouwelijke bloemen voor.
Een andere meer succesvolle verspreiding van de soort komt tot stand via de ondergrondse wortelstokken en door het afbreken van stukken plant die dan door het water worden meegevoerd.
In snel-stromend of diep water kan de plant meters lange niet bloeiende stengels vormen, met lange en slappe lichtgroene bladeren.
MM_140318
Het areaal van de Lidsteng omvat de koele delen van Europa, in het noorden en midden van Azië en van Amerika.
Je vindt de soort in stilstaand of stromend, tamelijk voedselrijk water. Het gaat meestal om redelijk ondiepe wateren, vandaar dat het ook als oeverplant te beschouwen is. Soms zelfs vind je de soort op de droge kant langs de waterlijn tussen soorten als Waterzuring en Riet. In Vlaanderen wordt de Lidsteng veel gevonden in eendenvijvers die speciaal voor de jacht zijn aangelegd, zogenaamde aanzitputten. In Schaminée, J. et al. (2010) Veldgids Plantengemeenschappen van Nederland wordt Lidsteng beschreven als de dominante kensoort van de
08Aa1 Lidsteng-associatie
In de eenvoudige bloemen komt eerst het vruchtbeginsel tot rijping en ontvankelijkheid. Pas daarna rijpt de meeldraad. In beginsel zorgt zo'n protogyne (dit Griekse begrip betekent letterlijk: eerst is de bloem vrouwelijk) manier van bloeien ervoor dat er een zekere waarborg voor kruisbestuiving is, maar omdat de vele boven water uitstekende "boompjes" meestal afkomstig zijn van een en dezelfde wortelstok is er dan toch geen sprake van kruisbestuiving; immers alle "planten" horen genetisch tot een en dezelfde plant.
Uitgebreidere informatie over de ecologie van Lidsteng en de relaties van deze soort met andere organismen en het milieu kunnen gevonden worden in Weeda, E.J. et al., (1987) Nederlandse oecologische Flora. Wilde planten en hun relaties. Deel 2: 237
Het determineren op wetenschappelijke basis kan gebeuren met behulp van Meijden, R. van der (2005) Heukels' Flora van Nederland, 23ste druk: 533. Of met de nieuwe 24ste druk van deze flora: Duistermaat, L. (2020) Heukels' Flora van Nederland: 651.
Een andere gemakkelijke determinatie is mogelijk met Heijmans, E., Heinsius, H.W. en Thijsse, Jac.P. (1983) Geïllustreerde flora van Nederland, 22ste druk: 696. In deze flora wordt de Lidsteng gerekend tot de Lidstengfamilie of Hippuridaceae.
Uitspraak (accenten) van de wetenschappelijke naam: Hippúrus vulgáris.
