De tamelijk grote bloemen van zo'n 3 cm in doorsnee komen bij de eerste zonnestralen en de daarmee gepaarde warmtestraling te voorschijn uit de op de bodem liggende plantenmat.
Gewoon speenkruid, Ficaria verna Huds. subsp. verna, is een tot 30 cm hoge, onbehaarde voorjaarsbloeier uit de Ranonkelfamilie. De genusaanduiding ficaria komt van het Latijnse Ficus, dat vijg betekent. Oude namen voor deze plant zijn 'vijgwortel', '(H)oaneklootjes' en 'katteklootjes'. De naam 'speenkruid' is volgens sommigen afgeleid van de vorm van de knolletjes, die op kleine speentjes lijken. Volgens anderen is de naam afgeleid van de toepassing tegen aambeien, oftewel speen.
De planten vormen grote pollen die als een waar 'tapijt' de bodem in het struikgewas of vochtig loofbos bedekken. De op de grond liggende sappige stengels vertakken zich en kunnen zich enigszins oprichten. De wortels zijn deels spoel- of knotsvormig verdikt, de zogenaamde speentjes.