Omstreeks de langste dag zie je in wegbermen en op ruigteplekken of verwaarloosde industrieterreinen waar wat kalk in de grond zit de blauw bloeiende Wilde cichorei, Cichorium intybus. De kleur van deze composiet valt meteen op. De plant heeft een stakige vorm door de vertakte stengel. Vooral in het zuiden van Limburg staat de Wilde cichorei veel in de bermen van de landelijke wegen en langs de randen van akkers.
Zo omstreeks de langste dag van het jaar zie je de Wilde cichorei, Cichorium intybus L., een opvallende, meerjarige plantensoort uit de Composietenfamilie (of Asteraceae) in bloei komen. Hij valt op in bermen, langs dijken, bij muren en op verwaarloosde terreinen door zijn fraaie blauwe kleur.
De plant is 30-120 cm hoog en heeft een sterk vertakte stengel, waardoor de plant wat op een struik of bezem lijkt. De dofgroene stengel is ruw behaard en spaarzaam bebladerd door verspreid zittende lancetvormige bladeren. De rozetbladeren lijken wel wat op die van de Paardenbloem; ze zijn gesteeld, langwerpig en veerdelig ingesneden.
De lintbloemetjes in de 2 tot 3 cm brede hoofdjes zijn lichtblauw tot blauw en enkel in de ochtend geopend; in de namiddag sluiten ze. Als de hoofdjes geopend zijn, staan de lintbloemen mooi uitgespreid in een vlak. Er zijn geen buisbloemen aanwezig in het hoofdje. Het omwindsel bestaat uit twee rijen beklierde blaadjes, waarvan de onderste rij uit korte en brede naar buiten gespreide blaadjes bestaat en de bovenste rij uit lange smalle, rechtopstaande. De bloeiperiode loopt van juli tot augustus. Op de vruchtjes staat als een kroontje een rij van kleine tandjes. Daarmee blijven ze aan de vacht van dieren hangen en worden zo verspreid.
Omdat de blauwe kleurstof gemakkelijk in water oplost, zie je na een regenbui wel verbleekte bloemhoofdjes.
MM_120306
Laatste wijziging 130703
Van oorsprong komt Wilde cichorei uit het Middellandse Zeegebied. In Nederland en België is de plant echter al vele eeuwen lang aanwezig en waarschijnlijk door de Romeinen meegebracht. Je ziet Wilde cichorei vooral in het Rivierengebied en Zuid-Limburg en de aangrenzende gebieden in België, overal daar waar van nature kalk in de bodem zit. Elders vind je de soort vaak doordat er zaad gemorst is waaruit de plant zich dan kan ontwikkelen. In Schaminée, J. et al. (2010) Veldgids Plantengemeenschappen van Nederland, wordt Wilde cichorei beschreven alas soort die in tredplant- of graslandgemeenschappen kan voorkomen, en wel in
12Aa1 Associatie van Engels raaigras en Grote weegbree
16Bb1 Glanshaver-associatie
Toen, tijdens de Franse bezetting aan het begin van de 19e eeuw, Napoleon alle handel met Engeland en de koloniën verbood, kon er geen koffie uit de koloniën geïmporteerd worden. Tijdens dit importverbod, verkreeg men koffie door de wortels van Cichorei te roosteren en te vermalen. Ook in de Tweede wereldoorlog werd de plant zo gebruikt. Ouderen onder onze bezoekers kunnen zich nog wel het potje Buisman herinneren, waarin deze surrogaat koffie verpakt zat; nog jaren na de oorlog werd Buisman toegevoegd aan koffie om echte koffie te besparen!
Nog steeds wordt Cichorei verbouwd voor de productie van fructosestropen en natuurlijk het Brussels lof, witlof of witloof en hebben we baat bij de positieve werking op de spijsvertering van deze algemene, maar 'vergeten' groente. Om deze groente te verkrijgen wordt Wilde cichorei in het donker gekweekt.
Als u geïnteresseerd bent in meer uitgebreide gegevens over de ecologie van de Wilde cichorei, de relaties met andere organismen en het milieu, dan vindt u dat in Weeda, E.J. et al., (1991) Nederlandse oecologische Flora. Wilde planten en hun relaties. Deel 4: 152.
Het determineren op wetenschappelijke basis kan gebeuren met behulp van Meijden, R. van der (2005) Heukels' Flora van Nederland, 23ste druk: 623. Of met de nieuwe 24ste druk van deze flora: Duistermaat, L. (2020) Heukels' Flora van Nederland: 682.
Een andere determinatie is mogelijk met Heijmans, E., Heinsius, H.W. en Thijsse, Jac.P. (1983) Geïllustreerde flora van Nederland, 22ste druk: 1102.
Uitspraak van de wetenschappelijke naam: Cichórium íntybus
