Als groenbemester vanwege de symbiose met wortelknolletjesbacteriën wordt Luzerne, Medicágo satíva, nogal eens ingezaaid op akkers. Tijdens de bloei van de planten zie je dan een prachtige zacht paars-blauwe gloed over zo'n veld liggen. De bloeiwijzen bestaan uit trossen met veel bloemetjes. En de peulvruchten die later uitgroeien uit het vruchtbeginsel zijn spiraalvormig met gemiddeld 2-3 windingen. Naast op akkers vind je Luzerne ook vaak op ruderale terreinen en ruigten. Soms wordt de plantensoort ook ingezaaid op nieuwe of vernieuwde dijken. Het is een soort die al heel lang door de mensheid is gebruikt.
Soms zie je in de zomer akkers met daarop de donkerblauwpaarse bloemen van Luzerne, Medicago sativa L.. Het is een plantensoort uit de Vlinderbloemenfamilie of Fabaceae, die van nature in onze flora voorkomt, maar ook in de landbouw veel gebruikt wordt om als groenbemester en voederplant te worden ingezaaid. Het is een van de eerste gecultiveerde plantensoorten in de geschiedenis van de mensheid.
Luzerne bereikt met zijn opstijgende stengels hoogten tot maximaal 80 cm. Het is een vrijwel onbehaarde, sterk vertakte en overblijvende plant. Stengel en bladeren zijn ook zonder klierharen. De bladeren zijn drietallig, tamelijk klein tot 3 cm lang; de drie deelblaadjes hebben aan de top een paar scherpe tandjes, en de rest van de bladrand is gaaf. De steunblaadjes zijn anders van vorm dan de deelblaadjes; ze zijn smal en hebben aan de voet hoogstens één tandje.
De donker paarsblauwe bloemen staan in trossen aan het einde van de stengels. De trossen zijn meestal lang ei- tot cilindervormig. Soms zijn de bloemen witachtig. De peulvrucht is spiraalvormig gewonden met 1,5 tot 3,5 windingen. De vorm lijkt een beetje op de griekse letter alfa, en omdat er twee windingen zijn kom je op het idee om alfa-alfa te zeggen en daarmee heb je de Engelse naam van de plant Alfalfa.
Van nature komt Luzerne in onze streken voor op tamelijk vochtige, kalkhoudende grond in grasland, of omgewerkte en verplaatste grond op klei, löss en kalk. Het zijn bodems die matig stikstofrijk, humusarm en basenrijk zijn. De natuurlijke standplaats bestaat uit omgewoelde kiezel- en gruisbodems langs rivieren. Tegenwoordig vind je Luzerne behalve op akkers en in graslanden op spoor-, industrie- en stortterreinen, in zand- klei- en kalkgroeven en op opgespoten zandvlakten en nieuw aangelegde of verzwaarde dijken.
MM_1202308
Het oorspronkelijk verspreidingsgebied van Luzerne is Zuidwest-Azië en Noord-Afrika. In die streken is het lang geleden al in cultuur gebracht vanwege de hoge veevoederwaarde. De soort wordt beschouwd als een van onze oudste cultuurgewassen en is vanuit het oorspronkelijk verspreidingsgebied nu ook in onze streken een veel gebruikte plantensoort. Luzerne groeit bij voorkeur op kalkrijke, min of meer droge grond en verdraagt vrij veel zout. In Nederland vinden we Luzerne op zeeklei in het deltagebied, in Noord-Groningen en de IJsselmeerpolders en op het krijt in Zuid-Limburg. In België is Luzerne vrij algemeen in het kustgebied en het gebied van de Maas.
In Schaminée, J. et al. (2010), Veldgids Plantengemeenschappen van Nederland is een uitgebreide beschrijving te vinden van de plantengemeenschap, waarvan Luzerne een belangrijke soort is, namelijk de
31Ca1 Honingklaver-associatie
Vanuit medicinaal oogpunt is het vermelden waard dat stoffen uit de bladeren van Luzerne gebruikt zouden worden tegen bloedarmoede en bloedverlies en dat ze bevorderend zouden zijn voor de kalkvorming.
In Weeda, E.J. et al., (1987) Nederlandse oecologische Flora.Wilde planten en hun relaties. Deel 2: 136, is meer informatie te vinden over de ecologie en de relaties met andere organismen.
Het determineren op wetenschappelijke basis kan gebeuren met behulp van Meijden, R. van der (2005) Heukels' Flora van Nederland, 23ste druk: 367. Of met de nieuwe 24ste druk van deze flora: Duistermaat, L. (2020) Heukels' Flora van Nederland: 348.
Een andere determinatie is mogelijk met Heijmans, E., Heinsius, H.W. en Thijsse, Jac.P. (1983) Geïllustreerde flora van Nederland, 22ste druk: 757.
Uitspraak wetenschappelijke naam: Medicágo satíva
