Door zijn enorme afmetingen is de Reuzenberenklauw, Heracleum mantegazzianum, een niet te missen schermbloemige kruidachtige plant. Hij heeft enorm grote schermen met witte bloemen en kan tot wel 4 m hoog worden. En dat alles in een jaar tijd. Daar komt bij dat de plant bij aanraking uit de stijve stengelharen plantensap op de huid afgeeft, dat bij instraling van zonnelicht blaarvorming kan veroorzaken. Om die reden, maar ook om wettelijke redenen, wordt de plant, die ook veel in stedelijke gebieden wordt gevonden, bestreden.
De in de 19e eeuw als adventiefplant ingevoerde Reuzenberenklauw, Heracleum mantegazzianum Somm.& Lev., is in de loop van de 20ste eeuw ook in Nederland verwilderd. Je vindt de soort nu op voedselrijke grond in bermen van autowegen, tuinen, parken, langs waterlopen, in de kleistreken, in veen- en zandgebieden en in de stedelijke situatie. Een plant kan tot vijf jaar oud worden.
Hij onderscheidt zich van de Gewone berenklauw door zijn enorme afmetingen. Het is een reus in alle opzichten: de meters hoge stengel, de enorme schermen die kunnen zijn samengesteld uit 50 tot 150 schermpjes, de bladeren die tot 1 meter groot kunnen zijn. En, last but not least, de stijve stengelharen die op rode knobbeltjes staan. Deze kunnen de huid gemakkelijk verwonden, breken daarbij af en er komt plantensap uit dat met de huid in aanraking komt waardoor er bij zonne-instraling jeuk, forse blaren tot zelfs bloedvergiftiging aan toe kan optreden. Om deze redenen wordt de soort bestreden, vooral in de stedelijke omgeving. De stof die dit veroorzaakt is furocumarine, die ook in andere Schermbloemigen voorkomt.
De hoge stengel is rood gevlekt, wat hem onderscheidt van de Gewone berenklauw. De bladeren zijn enkelvoudig, dubbel geveerd en kroezend met een schede aan de voet. Het omwindsel bestaat uit meerdere blaadjes. De bloemen aan de buitenrand van het scherm en de schermpjes zijn sterk stralend, waarbij de kroonbladen die aan de buitenkant staan V-vormig zijn, doordat ze ingesneden zijn. De splitvruchten zijn wat langwerpig en hebben een fijn gezaagde rand. Eén plant kan voor duizenden nakomelingen zorgen! Na de vruchtzetting sterft de plant meestal af.
MM_120121
Van Sierplant naar invasieve exoot
De plant heeft stengelharen en bladklieren die bij aanraking zorgen voor kleine wondjes. Uit deze haren en bladklieren komt een stof die furocumarine heet. Wanneer deze stof door de huid naar binnen dringt neemt bij sommige mensen de gevoeligheid voor zonlicht toe. Dit kan leiden tot blaasjes en ontstekingen die op verbranding lijken. Het is een invasieve exoot, die ook giftig is.
Meer informatie over de ecologie van de Reuzenberenklauw is te vinden in: Weeda, E.J. Oecologische Flora van Nederland deel 2 (1987): 289.
Determinatiekenmerken zijn te vinden in Meijden, R. van der (2005) Heukels flora van Nederland, 23ste druk: 570, waarmee een op wetenschappelijke basis uit te voeren determinatie kan worden uitgevoerd. Of met de nieuwe 24ste druk van deze flora: Duistermaat, L. (2020) Heukels' Flora van Nederland: 774.
Een andere meer eenvoudige determinatie van de Reuzenberenklauw is uit te voeren met Heijmans, E., Heinsius, H.W. en Thijsse, Jac.P. (1983) Geïllustreerde flora van Nederland, 22ste druk: 648, waar de oude Nederlandse naam Perzische bereklauw wordt gehanteerd.
Uitspraak van de wetenschappelijke naam: Heracléum mantegazziánum.
