Vooral tijdens de vruchttijd, vallen de grote 4 tot 8 cm lange hoofdjes met hun stekelige uiterlijk van de Grote kaardenbol, Dipsacus fullonum L. uit de Kamperfoeliefamilie op.

Grote kaardenbol is een stevige tot 2 m hoog wordende plant die forse stengels heeft die gestekeld zijn, maar in het eerste jaar ontwikkelt zich eerst een bladrozet. Aan die stengel zitten tegenoverstaande bladeren die met een komvormige voet zonder steel zittend zijn ingeplant. In die komvormige, vergroeide bladvoeten verzamelt zich water. De langwerpige bladeren met een opvallend dikke middennerf lopen geleidelijk in een spitse punt uit. De rand van de bladeren is stekelig getand. Doordat zowel de bladeren als de stengels stekels hebben heeft de hele plant een stekelig aanzien. De beschermde Grote kaardenbol is een tweejarige plant.

De stengels eindigen in een bloeiwijze die hoofdjesachtig is. Dat hoofdje is groot en voelt heel stijf en stekelig aan. Aan de voet van het hoofdje zit een stekelig omwindsel. De lijnvormige omwindselbladen, bezet met stekels, kunnen van grootte sterk verschillen en krommen voor een deel naar boven. Enkele kunnen zo lang zijn dat ze boven het hoofdje uitsteken. Op het hoge hoofdje staan veel kleine enigszins tweezijdig symmetrische bloemen. Opmerkelijk is dat de bloei begint met een ring van bloemen halverwege het hoofdje en zich van daar in twee ringen naar boven en naar onderen verbreidt. Ze hebben een onderstandig vruchtbeginsel waarop een vergroeidbladige lila viertallige kroon staat. Een kelk als zodanig ontbreekt, maar op het vruchtbeginsel staat wel een aantal stijve haarachtige tanden. Daaromheen zit nog een apart vergroeid omhulsel, de buitenkelk. In het bloemhoofdje staan stekelige schutbladen of stroschubben met stijve rechte punten om de bloemen.

Allerlei insecten bezoeken de bloemen van Grote kaardebol vanwege de nectarproductie en zorgen en passant voor de bestuiving en bevruchting. De vier meeldraden steken ver buiten de kroon uit. Ze zijn niet vergroeid, zoals dat wel het geval is bij de composietenbloemen. Het vruchtbeginsel groeit na bevruchting uit tot een eenzadige, vierkante en geribde schijnvrucht.

De plant staat op vochtige en kalkhoudende, omgewerkte grond op dijkhellingen, in bermen en ruigten, bij voorbeeld in de uiterwaarden langs onze rivieren.

MM_121212