Video Determinatie

Rapunzelklokje - Campanula rapunculus

Aan de rechtopstaande stengel staan de trechtervormige bloemen van Rapunzelklokje, Campanula rapunculus, in een pluim. Ze wijzen schuin naar boven. Hun kleur varieert van licht lila tot lichtblauw en soms naar wit. De kelkslippen zijn priemvormig. De langwerpige bladeren staan langs de stengel verspreid. Als ze plant bloeit ontbreekt de rozet op de bodem die op de vlezige wortelstok staat.

Klik op een foto voor kenmerk met uitleg:
Verspreidingskaart
Ecologische parameters

Tijdens de bloei vallen de fraaie trechtervormige en blauw tot lila gekleurde bloemen op aan de lange stengel van Rapunzelklokje, Campanula rapunculus L. uit de Klokjesfamilie.

In het oostelijk rivierengebied en de aangrenzende hoger gelegen delen is het een kensoort van de Glanshaver-associatie. Daar is de soort vaak op dijkhellingen te zien, waar wel wat kalk in aanwezig is. Ook vind je de soort op hellingen van graften en holle wegen in Zuid-Limburg.

De twee- tot meerjarige plant vormt in het eerste jaar een rozet en een wat vlezige wortelstok, die vroeger wel gegeten werd. In het tweede jaar of daarna ontstaat uit de rozet een rechtopstaande stengel, waaraan in het bovenste deel de bloemen staan. Tijdens de bloei is er weinig meer van de rozetten te zien; de rozetbladeren zijn wat gekroesd en hebben een steel. Als je de stengel doorsnijdt zie je dat die gevuld is. Er komt ook wat wit melksap uit de vaten die in de stengelwand zitten. Aan de stengel zitten langwerpige tot lancetvormige bladeren.De rand van het blad is niet gaaf, maar wat gekarteld tot getand.

In de pluim staan de bloemen aan korte stelen schuin omhoog in een oksel van een schutblaadje. De bloemen hebben een smal-klokvormige tot trechtervormige vergroeide kroon. Deze is tot op 1/3 van de lengte ingesneden. De kelktanden zijn tamelijk lang en priemvormig. In de bloem staan vijf meeldraden en een bovenstandig vruchtbeginsel met stijl en drie stempels. De kleur van de bloemkroon varieert van lichtblauw tot lila. Soms kan de kroon naar wit neigen. Het onderstandig vruchtbeginsel groeit uit tot een doosvrucht. Na de vruchtzetting sterft de plant.

Rapunzelklokje houdt van een vochtige en kalkhoudende, grazige bodem. Je vindt de soort op hellingen maar ook wel tegen struweelranden.

MM_130701

Hoofdgroep:
Plantenfamilie:
Plantengeslacht:
Klokje - Campanula
Plantvorm:
kruid
Plantgrootte:
0.60 - 0.90 meter
Bloeiperiode:
Bloemkleuren:
wit, lila, blauw
Bloeiwijze:
pluim
Bloemvormen:
klokvormig, trechtervormig
Bloemtype:
tweeslachtig
Bloembladen:
5 kelkslippen, 5 vergroeide kroonbladen
Meeldraden:
5 meeldraden
Vruchtbeginsel:
onderstandig
Stijlen:
1
Stempels:
3
Vrucht:
doosvrucht
Zaden:
-
Stengels:
geribd of geribbeld, rechtopstaand, gevuld
Schors:
-
Bladstanden:
rozet, verspreid
Bladvormen:
lancetvormig, langwerpig
Bladranden:
getand, gekarteld
Ondergronds deel:
vlezig rhizoom/ wortelstok
Plantengemeenschappen:

Het areaal van Rapunzelklokje omvat Europa, Siberië, het zuidwesten van Azië en Noord-Afrika. Nederland ligt aan de noordwestelijke grens van het areaal. De soort reikt via Zuid-Limburg tot halverwege de grote rivieren naar het westen toe en tot aan Zwolle langs de IJssel. Zoals beschreven wordt in Schaminée, J. et al. (2010) Veldgids Plantengemeenschappen van Nederland, maakt ze deel uit van de

16Bb1 Glanshaver-associatie

De plantensoort 'Rapunzelklokje' komt voor in de volgende plantenassociaties:

Rapunzelklokje maakt altijd maar één stengel. Als de stengel wordt afgevreten of door maaien wordt afgesneden, maakt de plant als herstel een klein aantal stengels.

Zeldzaamheid

Rapunzelklokje was een door de flora en faunawet wettelijk beschermde plant tot 2017 en staat nu nog als 'kwetsbaar' vermeld in de Heukels' Flora van Nederland (2020).

Als u geïnteresseerd bent in meer uitgebreide gegevens over de ecologie van Rapunzelklokje, de relaties met andere organismen en het milieu, dan vindt u dat in Weeda, E.J. et al., (1991) Nederlandse oecologische Flora. Wilde planten en hun relaties. Deel 4: 9-10.

Het determineren op wetenschappelijke basis kan gebeuren met behulp van Meijden, R. van der (2005) Heukels' Flora van Nederland, 23ste druk: 581-582. Of met de nieuwe 24ste druk van deze flora: Duistermaat, L. (2020) Heukels' Flora van Nederland: 731.

Een andere gemakkelijke determinatie is mogelijk met Heijmans, E., Heinsius, H.W. en Thijsse, Jac.P. (1983) Geïllustreerde flora van Nederland, 22ste druk: 967.

Uitspraak (accenten) van de wetenschappelijke naam: Campánula rapúnculus