Valse wingerd is een klimplant, zelfs liaanachtig, en kan vaak in bomen hangen. De bladeren zijn handvormig en vijftallig. Ze zijn glanzend groen en later in het jaar tegen de herfst verkleuren ze naar roodbruin. Tegenover een blad staat of een rank of een bloeiwijze. De ranken zijn vertakt maar hebben geen hechtschijfjes. De bloeiwijzen zijn vertakt en lijken daardoor het meest op een schermvormige tros. De kleine bloemen hebben 4 tot 7 kroonblaadjes die naar beneden terugbuigen. In het najaar zijn de bessen zichtbaar die zich ontwikkeld hebben uit de vruchtbeginsels.
Valse wingerd, Parthenocissus vitacea (Knerr) Hitchc., uit de Wijnstokfamilie is een meerjarige klimplant die met zijn ranken in andere planten omhoog klimt tot wel 12 meter maximaal. Bij het ouder worden gaan de klimmende stengels over in dikke houtige lianen, die dan in de boom hangen. De oudere wetenschappelijke naam luidt Parthenocissus inserta.
De bladeren staan ogenschijnlijk verspreid aan de takken en twijgen, maar als je goed naar de aanhechting kijkt zie je dat ze steeds tegenoverstaand zijn met een rank die meermaals vertakt is of een gaffelvormig vertakte bloeiwijze. Zo'n rank heeft 3 tot 5 zijtakken en aan het eind van de ranken vind je geen hechtschijfjes daar waar de ranken een stam of tak raken. Soms zie je wel dat ranken die zich vastgehecht hebben wel wat verdikken en zo als het ware beter vasthouden.
De bladeren zijn handvormig vijfdelig, zijn van boven glanzend en de vijf deelblaadjes hebben een gezaagde bladrand. De grootte van de bladeren kan nogal variëren. Aan de voet van de bladsteel staan aanvankelijk steunblaadjes, die later afvallen; dan vind je ze dus niet meer. Wanneer je Wingerdplanten vindt die bladeren hebben met een doffe bovenkant en hechtschijfjes aan de uiteinden van de ranken heb je te doen met de verwante soort Vijfbladige wingerd. Deze groeit vaak tegen muren.
De bloeiwijzen die in juli aan de uitlopende en klimmende planten verschijnen zijn dichotoom vertakt en hebben geen duidelijke hoofdas, wat een onderscheid is met Vijfbladige wingerd. In de bloeiwijzen staan veel kleine bloemen. De kelkbladen vormen niet meer dan een randje. De bloemen openen en de kroonbladen staan dan eerst in een horizontaal vlak om daarna sterk naar beneden terug te buigen. De vijf meeldraden gaan dan rechtop staan, ieder voor een kroonblad en vormen een soort lantaarntje. Tussen de meeldraden staat het puntig vruchtbeginsel dat als een discus nectar afscheidt. Na bestuiving en bevruchting door onder meer bijen groeit het bovenstandig vruchtbeginsel uit tot een tweehokkige dofblauwe bes.
Tegen de tijd dat de bessen gevormd worden verkleuren in het najaar de bladeren naar roodbruin
MM_240714
Valse wingerd komt oorspronkelijk uit Noord-Amerika en voelt zich goed thuis op drogere en voedselrijke bodems in de rand of zoom van bossen of struikgewas. Ook langs spoorwegen, en in de duinen kun je de klimmende plant aantreffen.
Nauw verwant is de Vijfbladige wingerd, die trouwens vroeger samen met de Valse wingerd als één soort werd beschouwd onder de naam Wilde wingerd. De bladeren van de Vijfbladige wingerd, ook handvormig, zijn van boven dof. Deze Vijfbladige wingerdsoort hecht zich met zijn hechtschijfjes aan het eind van de ranken aan muren van huizen.
Uitgebreidere informatie over de ecologie van Valse wingerd en de relaties van deze soort met andere organismen en het milieu kunnen gevonden worden in Weeda, E.J. et al., (1987) Nederlandse oecologische Flora. Wilde planten en hun relaties. Deel 2: 178.
Het determineren op wetenschappelijke basis kan gebeuren met behulp van Meijden, R. van der (2005) Heukels' Flora van Nederland, 23ste druk: 321. In deze flora luidt de wetenschappelijke naam Parthenocissus inserta. Of met de nieuwste druk van deze flora: Duistermaat, H(Leni). (2020) Heukels' Flora van Nederland, 24ste druk: 333; waar de wetenschappelijke naam P. vitacea wordt gebruikt.
Een andere gemakkelijke determinatie is mogelijk met Heijmans, E., Heinsius, H.W. en Thijsse, Jac.P. (1983) Geïllustreerde flora van Nederland, 22ste druk: 616, waarin de wetenschappeljke naam Parthenocissus inserta gebruikt is.
Uitspraak (accenten) van de wetenschappelijke naam: Parthenocíssus vitacéa
